ཨ་རིའི་གདོད་མིའི་མི་རིགས་རྩ་མེད་བཏང་ཚུལ།

ཨ་རིའི་གདོད་མིའི་མི་རིགས་རྩ་མེད་བཏང་ཚུལ་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཉེར་དྲུག་པ་ཐེའོ་ཌོར་རུ་སེ་ཝེལ་ཊི་ལགས་གསུང་དུམ་ཞིགཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཉེར་དྲུག་པ་ཐེའོ་ཌོར་་རུ་སེ་ཝེལ་ཊི་ (Theodore Roosevelt) ལགས་ཀྱིས་སྤྱི་ལོ་༡༨༨༦་ལོའི་གཏམ་བཤད་ཅིག་ཏུ་འདི་ལྟར་གསུངས་པ་ཐོ་འགོད་བྱས་འདུག

“ང་ཚོའི་འཚོ་གནས་ལ་བདེ་འཇགས་ཡོད་མེད་ནི་ཨ་རིའི་གདོད་མིའི་མི་རིགས་རྩ་མེད་གཏོང་རྒྱུ་དེ་གཅིག་པུ་ལ་རག་ལས་ཡོད་ཅེས་སྔོན་ཐོན་པས་དེ་སྔོན་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་མྱོང་། ང་ཚོས་དུས་རབས་མང་པོའི་རིང་ལ་ཨ་རིའི་གདོད་མིའི་མི་རིགས་ལ་དྲང་གཞག་མེད་པ་བྱས་ཡོད་ལ། ད་རུང་མུ་མཐུད་དེ་ང་ཚོའི་ཡར་ཐོན་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཆེད་ནོར་འཁྲུལ་གྱི་ལམ་གཞན་ཞིག་སྟེ། འཛམ་གླིང་གོ་ལའི་ངོགས་ནས་དམུ་རྒོད་དང་དམུ་རྒོད་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་སྲོག་ཆགས་འདི་དག་མེད་པར་བཟོ་རྒྱུ་དེ་ཡག་པོ་རེད།”

Theodore Roosevelt, the 26th president of the United States. He is recorded as having said this in an 1886 speech:

The Pioneer has before declared that our only safety depends upon the total extermination of the Indians. Having wronged them for centuries, we had better, in order to protect our civilization, follow it up by one more wrong and wipe these untamed and untamable creatures from the face of the earth.(**)

(**) ""L. Frank Baum's Editorials on the Sioux Nation"". Archived from the original on December 9, 2007. Retrieved December 9, 2007. Full text of both, with commentary by professor A. Waller Hastings

ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཐེའོ་ཌོར་རཽ་སེ་ཝེལ་ཊིའི་ (Theodore Roosevelt) མི་རིགས་རྩ་མེད་བཟོས་པའི་གཏམ་བཤད།

Theodore Roosevelt

ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཉེར་དྲུག་པས་མི་རིགས་རྩ་མེད་བཟོས་པའི་གཏམ་བཤད། ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཉེར་དྲུག་པ་ཐེའོ་ཌོར་་རཽ་སེ་ཝེལ་ཊི་ (Theodore Roosevelt) ལགས་ཀྱིས་སྤྱི་ལོ་༡༨༨༦་ལོའི་གཏམ་བཤད་ཅིག་ཏུ་འདི་ལྟར་གསུངས། 

“ངས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་གདོད་མའི་ཨ་རི་བ་རྣམས་ལས་ཤི་ཟིན་པ་རྣམས་ནི་ཡག་པོ་རྐྱང་པ་དེ་དག་རེད་ཅེས་བཤད་མི་ཐུབ། ཡིན་ནའང་ངས་གདོད་མའི་ཨ་རི་བ་བཅུའི་ནང་ནས་དགུ་ནི་ཤི་ཟིན་པར་ཡིད་ཆེས་ཡོད། ངས་ཐ་མའི་བཅུ་པོ་དེ་དག་གི་གནས་ཚུལ་ལ་འདྲི་རྩད་ཆེན་པོ་བྱེད་འདོད་མེད།”

Expressing the frontier anti-Indian sentiment, Theodore Roosevelt believed the Indians were destined to vanish under the pressure of white civilization, stating in an 1886 lecture:

I don't go so far as to think that the only good Indians are dead Indians, but I believe nine out of ten are, and I shouldn't like to inquire too closely into the case of the tenth.[*]

[*] Cary Michael Carney (1999). "Native American Higher Education in the United States". pp. 65–66. Transaction Publications

ཀིམ་སའེ་རོན་གྱི་གནས་ཚུལ་གསར་པ། Kim Sae ron

ང་རང་དགའ་བའི་ཀིམ་སའེ་རོན་གྱི་གནས་ཚུལ་གསར་པ། 

ཕྱི་ལོ་༢༠༢༢་ལོར་གློག་བརྙན་འཁྲབ་སྟོན་མ་ཀིམ་སའེ་རོན་གྱིས་ཆང་རག་བཏུང་ནས་རླངས་འཁོར་བཏང་བའི་དོན་རྐྱེན་བྱུང་རྗེས་ལོ་གཉིས་རིང་འཁྲབ་སྟོན་ལས་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་ཀྱང་། ཉེ་བའི་ཆར་ཁོང་མོ་ཡང་བསྐྱར་འཁྲབ་སྟོན་ནང་ཕྱིར་ལོག་ཐུབ་ཡོད། དེ་ཡང་མ་དངུལ་གྱི་ཚད་དམའ་བའི་གློག་བརྙན་“སྒྲ་སྙན་འཛིན་མཁན་” (Guitar Man) ཞེས་པ་ཞིག་གི་ནང་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་བཞིན་པ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་། གློག་བརྙན་འདི་ཤིན་ཇའེ་ཧོ་ཡིས་བཟོ་སྐྲུན་བྱས་པ་ཞིག་རེད། འདི་ནི་མོ་ལ་དོན་རྐྱེན་བྱུང་རྗེས་མོའི་འཁྲབ་སྟོན་གལ་ཆེ་ཤོས་དང་པོ་དེ་ཆགས་ཡོད་ལ། དོན་རྐྱེན་དེའི་སྐབས་སུ་མོ་ལ་མི་མང་གི་སྐྱོན་བརྗོད་ཚབས་ཆེན་ཞིག་ཕོག་ཡོད། མོ་གློག་བརྙན་ལས་རིགས་ལ་ཕྱིར་ལོག་བྱས་རྒྱབ་རྗེས་འབྲང་པ་དང་མི་མང་གི་ཁྲོད་དུ་བསམ་ཚུལ་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་སྟེ། འགའ་ཞིག་གིས་མོ་ཕྱིར་ལོག་པ་ལ་དགའ་སྣང་བྱེད་བཞིན་པ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་གཞན་དག་གིས་སྔོན་གྱི་རྙོག་གྲ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ད་དུང་ཡང་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

དྲྭ་གྲོགས་འདིང་ཆེན།

དྲྭ་རྒྱའི་ལམ་ནས་ཐུག་པའི།།

མཆི་མ་མོད་པའི་སྒྲོལ་མ།། 

གསང་གཏམ་མང་བའི་སྒྲོལ་མ།། 

ཁོང་ཁྲོ་ལྡང་བའི་སྒྲོལ་མ།། 

སྔར་འདྲིས་བྱམས་པ་མིན་ལ།། 

གསར་འགྲོགས་སྙིང་སྡུག་མིན་ཡང༌།། 

གངས་དཀར་སེམས་ནས་གཅེས་པ།། 

བུ་མོ་སྒྲོལ་མ་ཁྱོད་ཡིན།། 

མེ་ཏོག་གླིང་ཁའི་ནང་དུ།། 

དགའ་རོགས་དགོད་རོགས་མིན་ཡང་།། 

སེམས་པ་སྐྱོ་བའི་ཉིན་མོ།། 

མིག་ཆུ་ང་ལ་གཏོར་ཆོག། 

དགའ་རབས་དྲན་རབས་མི་བཤད།། 

རང་རང་སེམས་ལ་གསལ་ཡོད།། 

ལས་འཕྲོ་ཡོད་རུང་མེད་རུང་།། 

ཁྱོད་དང་འབྲལ་འདོད་མི་འདུག།

Met through social media;
Dolma, with tears in her eyes,
Dolma, full of secrets,
And the Dolma who angers easily.

Not a childhood sweetheart,
Nor a recent lover,
Yet dear to my heart,
You are Dolma.

In the flower garden,
Even if not a partner in joy,
When days are sad,
Let your tears fall on me.

We don't need to speak of love or longing,
It's clear in our minds.
Whether tied by karma or not,
I don't want to leave you.

ཇམ་མུ་དང་ཀཤྨིར་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པ་བཞི་བསད་པ།

དེ་རིང་ཇམ་མུ་དང་ཀཤྨིར་ས་གནས་སུ་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པ་བཞི་བསད་པ་དེ་དག་འཆའ་སྒམ་རྫུན་མའི་ཡིབ་ཁང་དུ་སྦས་ནས་ཡོང་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡང་ད་ལན་བསད་པའི་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པ་ཚང་མ་ཧི་ཛི་བྷུལ་་མུ་ཇ་ཧི་ཌིན་ (Hizbul Mujahideen) ཞེས་པའི་ཚོགས་པ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཅིང་དེའི་ཁྲོད་ནས་གཅིག་ནི་ཧི་ཛི་བྷུལ་གྱི་ས་གནས་དམག་དཔོན་ཡིན་པར་བཤད།
དེ་ཡང་རེས་གཟའ་སྤེན་པའི་དགོང་མོ་ཆིན་ནི་གམ་དུ་གདོང་ཐུག་བྱུང་ནས་བསད་པའི་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པ་བཞི་པོ་དག་དེ་སྔོན་ཇམྨུ་དང་ཀཤྨིར་གྱི་ཀུལ་གམ་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་ཆིན་ནི་གམ་ཧྥི་རི་སལ་ཞེས་པར་གསང་ཡིབ་བྱས་ཏེ་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་ཞིས་གིས་“ཁོང་ཚོས་ཨལ་མི་རཱ་ཡི་(འཆའ་སྒམ་)ནང་དུ་ཡིབ་ཁང་ཞིག་བཟོས་འདུག་”ཅེས་བརྗོད། ད་ལྟ་ས་གནས་མི་མང་གིས་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པ་ཚོར་རོགས་སྐྱོར་བྱས་ཡོད་མེད་ལ་ཞི་བ་བཤེར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་རེད། ཡང་གདོང་ཐུག་དེའི་ཁྲོད་དང་པོ་མ་ཌེར་གྷམ་ལ་གཅིག་དང་དེ་ནས་ཆི་ནི་གམ་དུ་གཅིག་བཅས་རྒྱ་གར་དམག་མི་གཉིས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་ཡོད་པ་རེད།

ཀུ་ཤུ་ནག་པོ།

རྡོ་རྗེ་ཕ་ལམ་གྱི་ཀུ་ཤུ་ནག་པོ་དེ་བོད་ནས་ཐོན་པའི་རྒྱས་སྤྲོས་ཅན་གྱི་ཤིང་འབྲས་དཀོན་པོ་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་རྐང་རེ་རེ་ལ་རིན་ཐང་ཧིན་སྒོར་ ༥༠༠ རེ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། གོང་ཞུས་ལྟར་རྐང་རེ་རེར་རིན་གོང་ཧིན་སྒོར་ ༥༠༠ ཡིན་པའི་ཕ་ལམ་ནག་པོའི་ཀུ་ཤུ་དེ་དག་ནི་ཁ་དོག་སྨུག་པོ་ཡིན་ཞིང་བོད་ལྗོངས་ཉིང་ཁྲིའི་ཁུལ་དུ་སྐྱེ་བའི་ཤིང་ཐོག་མཐོང་དཀོན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད།

ཇ་བཟོ་མི་དགོས་པའི་ཆེད་དུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད།

ངའི་ཨ་མ་ལགས་ནི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་གྲོང་གསེབ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཏུ་འཚར་ལོང་བྱུང་ཞིང་སློབ་གྲྭ་ལའང་འགྲོ་མྱོང་མེད། འོན་ཏེ་བུ་མོ་ང་ཤེས་ཡོན་ཅན་ཞིག་ཏུ་བཟོ་བར་དམ་བཅའ་བྱས། སྐབས་ཤིག་ཨ་མས་ས་གནས་ཡིག་ཚང་ནང་མཐོང་བའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་སྟེ། “ཕོ་སྐྱེས་ཚོ་རྐུབ་སྟེགས་ལ་བསྡད་ནས་བུད་མེད་རྣམས་ལ་‘ཇ་བཟོས་ཤོག་’ཅེས་ཟུག་སྐད་རྒྱག་པ་མཐོང་མྱོང་། ཤེས་ཡོན་མེད་ན་མི་‘ཉོབ་ཏོ་འདི་འདྲ་ལའང་’ཇ་བཟོ་དགོས་ཐུག་གི་རེད་”ཅེས་གསུངས་མྱོང་། ང་སློབ་འབྲིང་མཐར་ཕྱིན་ནས་སྐད་ཡིག་མི་འདྲ་བ་དྲུག་སྦྱངས་ཤིང་བྷར་ཀི་ལི་ (Berkeley) ནས་ཀྱང་མཐར་ཕྱིན། ད་ལྟ་ལོ་བཅུ་ཕྲག་གཅིག་རིང་གྷུ་གྷུལ་ནང་ལས་ཀ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ད་ཆ་ངའི་ཨ་མ་ལགས་ཀྱིས་ངས་ལས་ཀ་གང་ཞིག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་ཤེས་ཀྱི་མེད་མོད། འོན་ཀྱང་ངས་མི་གཞན་ལ་ཇ་བཟོ་བཞིན་མེད་པ་ཤེས་ནས་ཁོ་མོ་དགའ་པོ་བྱུང་ཡོད། — བསོད་ནམས་ཐུན་ལྡན།

Learning to Not Make Tea

Living in a small Himalayan village, my mother, who never went to school, made sure I got an education. She despised what she saw in local offices: men sitting in chairs barking at women to make them tea. She said without an education, I could end up serving tea for “lazy men like these.” I finished high school, learned six languages, graduated from Berkeley and have worked at Google for a decade now. My mother doesn’t know exactly what I do at work, but she is glad to know that I don’t make tea for anyone (except, occasionally, for her). — Sonam Thunden

मेरी माँ हिमालय के एक छोटे से गाँव में पली-बढ़ीं और कभी स्कूल नहीं गईं। लेकिन मेरी माँ ने मुझे एक शिक्षित व्यक्ति बनाने का वादा किया। एक बार मेरी माँ ने स्थानीय कार्यालय में एक घटना देखी। “मैंने पुरुषों को कुर्सियों पर बैठे और महिलाओं को चाय बनाने के लिए चिल्लाते हुए देखा है। उन्होंने कहा, "यदि आपके पास शिक्षा नहीं है, तो आपको एक 'उबाऊ व्यक्ति' के लिए चाय बनानी होगी।" मैंने हाई स्कूल से स्नातक की उपाधि प्राप्त की, छह अलग-अलग भाषाएँ सीखीं और बर्कले से स्नातक की उपाधि प्राप्त की। अब एक दशक से Google में काम कर रहा हूँ। अब मेरी माँ को नहीं पता कि मैं क्या कर रहा हूँ, लेकिन वह यह जानकर खुश थी कि मैं किसी के लिए चाय नहीं बना रहा था। -सोनम थुंडेन