ཆེས་མཐའ་མཇུག་གི་མི་སྐད།

དེང་སང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་ཤེས་ཡོན་ཚན་པས་ (UNESCO) འཛམ་གླིང་ཉེན་ལྡན་སྐད་རིགས་ཁག་གློག་རྡུལ་གཅད་ཁྲའི་ནང་དུ་བཏོན་གསལ། དེང་གི་སྐད་རིགས་ ༦༥༠༠ ནང་གི་ཕྱེད་ཀ་ཙམ་ཉེན་ལྡན་སྐད་རིགས་ཀྱི་གནས་སུ་གྱར་ཡོད་ཅིང་དེ་དག་རྒྱལ་ཁབ་མ་འཇིགས་པའི་སྔོན་ནས་སྐད་རིགས་བརླག་འགྲོ་རྒྱུའི་སྔོན་དཔག་གནང་ཡོད། སྤྱིར་སྐད་རིགས་ ༡༠༠ ཙམ་རྦད་དེ་རྩ་མེད་སོང་ཚར་ཡོད་ལ་དེ་དག་ལས་ཁག་གཅིག་ལ་བརླགས་ཤུལ་གསལ་པོ་ཡང་མེད་མོད་ཁག་གཅིག་ལ་སྒྲ་འཇུག་དང། བརྙན་ཕབ། ཟིན་ཐོར་བཀོད་པ་སོགས་གཞི་བྱས་ཏེ་མཇུག་མཐའི་ཕ་སྐད་སྨྲ་བ་པོ་སུ་ཡིན་པ་ང་ཚོས་ཏན་ཏན་གསལ་པོ་ཤེས་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། དེས་ན་ཤི་ཟིན་པའི་སྐད་རིགས་བརྒྱ་ཕྲག་ལས་མཇུག་མཐའི་ཕ་སྐད་སྨྲ་བ་པོ་བཅུ་གཉིས་རིམ་པ་བཞིན་ལུགས་ལྡོག་ཏུ་བཀོད་ན།

༡༢༽  ཌོལ་ལས་ཕེན་ཊརེ་ཐ་ (Dolly Pentreath (bap. 16 May 1692 – 26 December 1777) ནི་སྤྱི་ལོ་ ༡༧༧༧ ལོར་གཤེགས་ཟིན། ཁོང་ནི་ཁོར་ནི་ཤི་ (traditional Cornish) ཡི་མཇུག་མཐའི་ཕ་སྐད་སྨྲ་བ་པོ་ཡིན་པ་དང་དུས་ཚོད་ཀྱང་ཁོང་མོའི་དུར་རྡོ་ལས་གསལ་ཞིང་དུར་རྡོ་ད་རུང་གནས་ཡོད། སྤྱིར་ཁོང་མོ་ན་གཞོན་སྐབས་གཞི་ནས་དབྱིན་ཇི་བསླབས་པ་ཡིན་ལ་ཁོང་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་སྐད་ལ་དུང་ཞེན་ཆེ་བའི་ཆེས་མཐའ་མཇུག་གི་ཚིག་གཅིག་སྟེ་“མེ་ ནེ་ ཝིདན་ སེའོ་སེལ་ སའོཛ་ནེཀ་” སྟེ། (Me ne vidn cewsel Sawznek!) སྟེ། “ངས་དབྱིན་སྐད་བཤད་འདོད་མེད་”ཅེས་གསུངས་ཡོད། ཤེས་གསལ་ལྟར་ན་མོས་རྒྱུན་པར་གང་སག་ལས་དུ་བ་འཐེན་ཞིང་མ་རངས་པའི་སྐད་ཆ་བཤད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་ཁག་གཅིག་གིས་གདོན་འདྲེའི་རིགས་ཡིན་པར་བསམ་གྱི་ཡོད་ཟེར། ལོ་རྒྱུས་བཤད་སྲོལ་ལ་རྩོད་རྙོག་ཡོད་པ་སྟེ། འགའ་རེས་“ཁོར་ནི་ཤིའི་”མཇུག་མཐའི་ཕ་སྐད་སྨྲ་བ་པོ་སྐྱེས་མ་ཌོལ་ལས་འདི་ཉིད་ཡིན་ཚུལ་དང་། ཕྱོགས་གཞན་པས་ ༡༨༩༠ ལོར་གཤེགས་ཟིན་པའི་འཇོན་ཌ་ཝེས་ (John David) ཡིན་པར་བརྩི་བ་དང་། ཡང་གཞན་པ་འགས་ནི་དོན་དངོས་ཐོག་“ཁོར་ནི་ཤི་”ཡི་སྐད་རིགས་ད་རུང་རྦད་དེ་ཤི་མེད་པར་བཤད། འོན་ཀྱང་ཕྱིས་སུ་སྐད་རིགས་བསྐྱར་གསོ་ལམ་ལྷོང་གང་འཚམས་བྱུང་ཏེ་ ༢༠༠༠ དང་ ༢༠༠༨ སོ་སོར་ཡོ་རོབ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ནང་དུ་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད་ཟེར། 

༡༡༽