མིང་གི་རྒྱབ་རྟེན།

འདིར་ངས་བཤད་འདོད་པ་ནི། ཡུལ་གཞན་གྱི་ས་གནས་དང་། ཐོན་དངོས། གང་ཟག་སོགས་ཀྱི་མིང་བོད་ཡིག་རྐྱང་པའི་ཐོག་འབྲི་བ་ཙམ་མིན་པར་ཐ་སྙད་དེའི་ཁུངས་ངོ་མའི་སྐད་ཡིག་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཡིག་གཟུགས་དངོས་སུ་མཆན་དུ་འགོད་དགོས།❶ སྐད་ཆ་འདི་ཁ་ཤས་ཞིག་གི་བློ་ལ་མི་འཐད་པ་འབྱུང་སྲིད་ཀྱང་གལ་ཏེ་རྒྱབ་རྟེན་མེད་པར་བོད་ཡིག་རྐྱང་པས་བྲིས་ན། རྗེས་སོར་ཀློག་པ་པོས་ངོས་བཟུང་བར་དཀའ་ངལ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་འཕྲད་ངེས་ལ་ཐ་ན་གཏན་ནས་མི་རྙེད་པའང་འགྱུར་སྲིད། ཁྱད་པར་དེང་དུས་དྲྭ་བའི་ལམ་ནས་འཚོལ་དགོས་ན་དེ་བས་ཀྱང་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བར་བཤད་ཅི་དགོས།

དེས་ན་ང་ཚོས་མཁྱེན་དགོས་པ་ནི་སྐད་རིགས་གཞན་གྱི་ཐ་སྙད་དེ་དོན་བསྒྱུར་བྱས་ནའང་རེད། ལྷ་རབ་བྱུང་ན་ཐ་སྙད་དེ་སྒྲ་སྒྱུར་བྱས་རྗེས་ཟུར་དེར་“ཤད་གུག་” (bracket)  ནང་ངམ། ཡང་ན་“རྐང་མཆན་” (footnote) སོགས་སུ་ཕུགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གང་ཡིན་པ་དེའི་བརྡ་དག་མ་ནོར་བར་འབྲི་དགོས་པ་སྟེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་རྩལ་བ་གྲགས་ཅན་“མིག་ཁཱལ་ཇེག་སོན་”ལགས་ཀྱི་མཚན་འབྲི་དགོས་ན་རྒྱ་ནག་གིས་ཅི་ཟེར་དང་། གཞན་དག་གིས་གང་ཟེར་མི་ལྟ་བར་གཙོ་བོ་ཨིན་སྐད་དུ་ཅི་ཟེར་ལ་ཉན་དགོས་པས་“མིག་ཁཱལ་ཇེག་སོན་” (Michael Jackson) ཟེར་འབྲི་དགོས་པ་ལས་རྒྱ་སྐད་❷ལྟར་“རྨེ་ཁི་་ཇེ་ཁི་ཤི་”ལྟ་བུར་བྲིས་ན་དོན་དངོས་ལས་རྒྱང་རིང་དུ་སོང་ཡོད། དེ་བཞིན་ཐ་སྙད་དེའི་ཁུངས་རྒྱ་ནག་ཡིན་ན་རྒྱ་སྐད་ལྟར་འབྲི་དགོས་པ་སྨོས་མེད་རེད། མདོ་དོན་བརྡ་ཆད་དེ་འབྱུང་སའི་སྐད་ཡིག་ཁུངས་མའི་ཡིག་གཟུགས་དེ་མཆན་དུ་འདེབས་རྒྱུ་བརྗེད་མི་རུང་། གལ་ཏེ་འབྲི་བར་དཀའ་ངལ་ཡོད་ན་ཨིན་ཇིའི་ (English) ཚིག་མཛོད་ཚད་ལྡན་དུ་ཐ་སྙད་དེ་གཏན་ལ་ཕབ་ཡོད་ན་དེས་ཆོག་པར་སེམས་ཏེ། གོ་ལ་ཟླུམ་པོ་འདིའི་སྒང་དུ་སྐད་ཡིག་གཞི་རྐང་བརླིང་ཞིང་འཚོལ་རྙེད་སླ་ཤོས་དེ་ཨིན་ཇི་ཡིན་པས་ཕན་ཐོག་ཆེན་པོ་ཡོང་བར་ངེས།

དེ་མིན་གོང་ཞུས་ལྟར་བོད་ཡིག་ཁོ་ནས་བྲིས་ན་འབྲི་བ་པོ་ཕལ་མོ་ཆེས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཀློག་གདངས་ལྟར་འབྲི་ཞིང་བོད་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཀློག་གདངས་ནི་མི་འདྲ་བའི་དབང་གིས་གཅིག་གྱུར་འོང་ཐབས་མེད། གལ་ཏེ་གཅིག་གྱུར་བྱུང་བའི་དབང་དུ་བཏང་རུང་གོ་དེ་ཙམ་མི་འཕེར་ཏེ་ཐ་སྙད་དེའི་ཁུངས་སྐད་ཡིག་གཞན་ལ་ཡོད་པས་སྒྲ་སྒྱུར་ཙམ་པོ་བ་དེས་མ་ངོ་བུ་ངོ་འཕྲོད་པར་དཀའ་ལ། གལ་ཏེ་དུས་རབས་ཁ་ཤས་སོང་ན་ནི་དེ་ལས་ཀྱང་ཁག་ཏུ་འགྲོ་བར་གདོན་མི་ཟ་བ་ཉིད་དོ། །

མ་གཞི་སྐད་ཆ་འདི་དེང་སང་གསར་པ་ཞིག་གཏན་ནས་མིན་ཏེ་སྔར་གྱི་ཡིག་རྙིང་«སྒྲ་སྦྱོར་བམ་གཉིས་»❸  ལས། “ཡུལ་དང་སེམས་ཅན་དང་། མེ་ཏོག་དང་། རྩི་ཤིང་ལ་སོགས་པའི་མིང་བསྒྱུར་ན་ཡིད་གོལ་ཞིང་ཚིག་མི་བདེ་བ་དང་། འོལ་སྤྱིར་བསྒྱུར་དུ་རུང་ཡང་དོན་དུ་དེ་ལྟར་ཡིན་ནམ་མ་ཡིན་གཏོལ་མེད་པ་རྣམས་ལ། མགོ་ལ་ཡུལ་ཞེའམ། མེ་ཏོག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་གང་ལ་བྱ་བའི་མིང་གཅིག་བླ་ཐབས་སུ་སྣོལ་ལ་རྒྱ་གར་སྐད་སོ་ན་ཞོག་ཅིག” ཅེས་ཐ་སྙད་དེའི་རིགས་སྐད་སོ་ན་འཇོག་དགོས་པ་དང་། མ་བཞག་པར་དོན་སྒྱུར་བྱས་ན་དོན་གོལ་ཞིང་ངོས་མི་ཟིན་པར་འགྱུར་བའི་སྐྱོན་ཡོད་ཚུལ་གསུངས་ཡོད། མང་པོ་བཤད་མི་དགོས་ཏེ་རྒྱུ་མཚན་དེའི་དབང་གིས་བོད་པའི་བཀའ་བསྟན་གྱི་མཚན་ཕལ་མོ་ཆེ་སྐད་གཉིས་ཤན་སྦྱར་བྱས་ཏེ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ།

འོན་ཀྱང་སྔར་དུས་སུའང་ལག་ལེན་ཚུལ་བཞིན་མ་འཁྱོལ་པ་གང་འཚམ་བྱུང་ཡོད་པ་སྟེ་གསུང་རབ་ཁྲོད་དུ་ཝཻ་ཤཱ་ལཱི་(वैशाली/vaiśālī) དང་། ཀུ་ཤཱི་ན་གཱར་ (कुशीनगर/kushinaga) རཱ་ཇ་གཱིར་ (राजगीर/rājgīr) སོགས་རང་སོར་མ་བཞག་པར་ཡངས་པ་ཅན་དང་། རྩ་མཆོག་གྲོང་། རྒྱལ་པོའི་ཁབ་སོགས་སུ་བསྒྱུར་ཡོད། དེ་དག་སྟགས་ལེགས་ཏེ་ད་ལྟ་ངོས་བཟུང་ཐུབ་ཙམ་བྱུང་འདུག་པ་ནི་མིང་དེ་ཚོའི་ཁྱད་ཆོས་མང་པོ་བཤད་པའི་ཆོས་གཞུང་དུ་མ་ཡོད་པ་དང་། དགེ་བསྙེན་དྷར་མ་པ་ལཱས་ (dharma palā) ནང་པའི་གནས་ཆེན་ཁག་ངོས་འཛིན་གསལ་པོར་གནང་ཟིན་པ་སོགས་ལ་བརྟེན་ཏེ་བྱུང་བ་ཀུན་ལ་གསལ། དེ་མིན་འགའ་ཞིག་ནི་དེང་སྐབས་གཏན་ནས་ངོས་མི་ཟིན་པར་གྱུར་ཡོད།

དེང་སྐབས་དྲྭ་བ་ག་གེ་མོ་ཞིག་ཏུ་«བོད་ཀྱི་ལོང་ཡིག་གསར་གཏོད་མཁན་བུ་མོ་ས་པུ་རུས་ཡ»ཞེས་འགོ་བརྗོད་བཀོད་དེ་རྩོམ་གཞུང་དུ་“སཱ་པུ་རུས་ཡ”ཞེས་བྲིས་འདུག གལ་ཏེ་རྩོམ་ཐུང་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་གི་ནང་འབྲི་བ་པོ་གཅིག་གིས་བརྡ་དག་མི་འདྲ་བ་གཉིས་བྲིས་འདུག་པས་གང་ཟག་ཐ་དད་པས་བྲིས་ན་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བཤད་ཅི་དགོས། གལ་ཏེ་བུ་མོ་དེའི་ལོ་རྒྱུས་དྲྭ་ལམ་ནས་འཚོལ་ཞིབ་དགོས་ན་མིང་འདིས་གོ་ཧ་ལམ་མི་ཆོད། གལ་ཏེ་ཡིད་མི་ཆེས་ན་ལྟ་ཚོད་གྱིས་དང་ཤེས།

ཡང་བདེན་མིན་ཇི་ལྟར་དྲྭ་རྩོམ་གཞན་ཞིག་ཏུ་སུ་པན་ (Spain) ཡུལ་དུ་རྐང་འཁོར་རྒྱུག་འགྲན་སྐབས་“ཨེ་སི་ཐུ་ཝན་”ཐ་མའི་རྒྱལ་ཐིག་མཚམས་སུ་སླེབས་ལ་ཉེ་སྐབས་སྟབས་མ་ལེགས་པར་རྐང་འཁོར་གྱི་འཁོར་ལོ་བརྡོལ། ཁོས་རྐང་འཁོར་ཕྲག་ཏུ་ཁུར་ནས་མུ་མཐུད་དེ་རྒྱུག་བཞིན་པར་འགྲན་ཡ་“ན་ཝ་ལོ་”ཁོའི་རྗེས་ཟིན་ཡང་སྔོན་དུ་མ་རྒྱུག་པར་ཁོའི་རྗེས་ནས་དལ་མོར་འོངས་བས། ཨང་དང་པོའི་གཟེངས་རྟགས་“ཨེ་སི་ཐུ་ཝན་”ལ་ཐོབ་དུས་ཁོང་གིས་“ན་ཝ་ལོ་”ཕུལ། “ན་ཝ་ལོ་”ཡིས་གཟེངས་རྟགས་དེ་མ་བླངས་པར་“ཨེ་སི་ཐུ་ཝན་”ལ་ཕྱིར་ཕུལ་ཏེ་“འཁོར་ལོ་ཐེད་པའི་རྒྱུག་ཡ་ལས་རྒྱལ་ཁ་བླངས་ན་འོས་འཚམས་མ་རེད་ཅེས་བཤད་པར་གྲགས།” རྩོམ་འདིའི་ནང་གི་མི་སྣ་གཉིས་པོའི་མིང་བོད་ཡིག་རྐྱང་པའི་ཐོག་བྲིས་ཙང་གནས་ཚུལ་འདི་བདེན་མིན་བརྟག་ཕྱིར་དྲྭ་ཐོག་ནས་ཇི་ལྟར་བཙལ་ཀྱང་རག་མ་སོང་།

གལ་ཏེ་གནས་ཚུལ་འདི་བདེན་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན་ཁོང་གཉིས་པོས་རྩེ་འགྲན་བྱེད་སྟངས་དང་། ང་ཚོའི་“ཇོ་རུ་”དང་། “གདོང་བཙན་སྣང་ངུ་ཨ་དཔལ་”གཉིས་ཀྱིས་རྩེ་འགྲན་བྱེད་ཚུལ་ལས་དཔགས་ཏེ། བོད་པ་དང་མི་རིགས་གཞན་དག་བར་གྱི་འགྲན་རྩོད་བྱེད་ཕྱོགས་དང་དེའི་སྐོར་ལ་འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་ཇི་ལྟར་ཡིན་མིན་དཔོག་ཐུབ་པར་བསམ། རྐང་འཁོར་རྩེ་འགྲན་པ་འདི་གཉིས་ལས་དང་པོའི་སེམས་སུ་“ངའི་རྐང་འཁོར་གྱིས་མ་འཕེར་བས་རྟགས་མ་ནི་རྒྱབ་ནས་ཡོང་མཁན་ཁོང་ལ་འབུལ་བར་འོས་”བསམ་ཏེ་སྤྲད་པ་དང་། གཞན་པ་དེས་“གལ་ཏེ་ཁོའི་འཁོར་ལོ་བརྡོལ་མེད་ན་ངས་ཁོའི་རྗེས་མི་ཟིན་པས་རྟགས་མ་ཁོ་རང་རང་ལ་དབང་”བར་སེམས་ཏེ་ཕྱིར་ཕུལ་བ་རེད།

ཇོ་རུ་དང་གདོང་བཙན་གཉིས་ལས། ཇོ་རུས་རྩེ་འགྲན་ལ་དོ་སྣང་མེད་པར་རྒུ་རུ་དང་ཁྲོ་ཐུང་སོགས་དང་ལབ་རྡོལ་སྨྲ་བཞིན་དུས་ཚོད་ཤོར། ཐ་མའི་རྒྱལ་ཁ་གདོང་བཙན་ལ་ཐོབ་ངེས་དུས་ཇོ་རུས་གཡོ་སྒྱུ་ཁྲམ་གསུམ་བྱས་ཏེ་གདོང་བཙན་གྱི་རྟ་བསྒྱེལ་ནས་རང་ཉིད་ཁྲི་ཐོག་ཏུ་བུད། ད་རུང་ངོ་ཚ་མེད་པར་མི་མང་ལ་“འགག་མེད་ཁྲོམ་ཆེན་ཟིལ་གནོན་”ཡིན་ན་གཅིག་ཟེར་བའི་གླུ་ཞིག་བླངས་རབས་འདུག ཇོ་རུས་རྟ་རྒྱུག་རྒྱལ་ཁ་བླངས་ཚུལ་དེ་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པ་གྲོགས་པོ་ཞིག་གིས་ཀྱང་གླེང་མྱོང་།

་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་

❶ མཆན་བུ་གཞུང་དུ་གུག་རྟགས་( )ནང་བཀོད་ཆོག་ལ། གཤམ་དུ་རྐང་མཆན་(footnote)དང་མཇུག་མཆན་(endnote)དུ་བཀོད་ཀྱང་འཐུས།

❷ ཕྲན་རྒྱ་སྐད་ལ་རྒྱུས་མངའ་མེད་པས་དྲྭ་བའི་སྐད་སྒྱུར་ལ་ཉན་ནས་བསྒྱུར།

❸ A = པེ་ཀིན་(Peking)བསྟན་འགྱུར། ཨང-5833 ངོ་མཚར་བསྟན་བཅོས་པོད་ [ངོ] ཤོག་ལྷེ་ 1-38a3; སྡེ་དགེ་བསྟན་འགྱུར་[ཅོ]ཨང་4347 སྣ་ཚོགས་པོད་[ཅོ] ཤོག་ལྷེ-131b1-160a7.