བྷར་མར་ནང་ཆོས་དར་ཚུལ།

༄༅། །གནའ་བོའི་བོད་ཀྱི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་དང་དེང་སང་ཡོངས་གྲགས་སུ་བྷར་མ་ (Burma) འམ་མ་ཡན་མའི་ (Myanmar) རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་ནང་ཆོས་དར་ཁྱབ་བྱུང་ཚུལ་རོབ་ཙམ་ཞུ་ན། སྤྱིར་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་དག་གིས་རྡོ་བརྐོས་བྲག་རིས་དང་ཏ་ལའི་ལོ་མར་བྲིས་པའི་ཡིག་རིགས་རྙིང་པ་སོགས་སུ་གསལ་བ་ལྟར་ན་བྷར་མར་ནང་ཆོས་སྔ་ཕྱི་ལན་མང་བྱུང་ཡོད་པར་འདོད་པ་སྟེ།

༡༽དང་པོ་ནི། བྷར་མའི་ནང་དུ་སྟོན་པའི་བསླབ་པ (Buddha a Sasana) སྟེ་ཐོག་མ་ནི་ཤེ་ཝེ་དྷ་གྷོན་ཕ་གོ་དྷ་ (Shwe-Dagon Pagoda) བྷར་མའི་ཡང་སྒོན་ས་གནས་སུ་གཞུ་འདོམ་གོ་བརྒྱད་ (98) ཡོད་པའི་གསེར་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཞིག་གྲགས་ཅན་ཞིག ལོ་རྒྱུས་ལྟར་ན་མ་ཧཱ་ས་ཀར་ཏིའི་ལོ་རབས་ ༡༠༣ སྟེ་སྟོན་པ་ཞལ་བཞུགས་བཞིན་པའི་སྐབས་སུ་བྷར་མའི་ར་མན་ན་དྷེ་སེའི་ཏབ་ཕཱུ་སའི་ (Taphus in Ramanades) ས་གནས་བྷལ་ལི་ཀ་གྲོང་ནས་ཡིན་པའི་བྷག་ལི་ཀ་དང་ཨུག་ཀལ་ལ་པ་ Baglika and Ukalpala) ཞེས་པའི་ཚོང་པ་སྤུན་གཉིས་ཤིག་སྟོན་པར་ཕྱག་མཆོད་བྱེད་དུ་སྟོན་པ་ཉིད་ཆུ་བོ་ནི་རན་ཇ་ནའི་ (Niranjana) ཉེ་འགྲམ་གི་ནགས་ཚལ་ཨུ་རུ་ཝེ་ལའི་ར་རྗ་ཡ་ཏ་ན་ལིན་ལུན་༽ལྗོན་ཤིང་དྲུང་དུ་༼ཕ་ལ་སམྨ་ཨཔྟི་༽ཏིན་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་བཞིན་པའི་སྐུ་གམ་དུ་འབྱོར་ཞིང་གུས་པ་ཆེན་པོས་སྟོན་པར་སྦྲང་རྩིའི་སྤྲི་གོར་ (honey cake) ཕུལ་བ་དང་སྟོན་པ་མཆོག་གིས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩིས་ཚིམས་པར་མཛད་ཅིང་ཁོང་གཉིས་པོའི་རེ་འདོད་ལྟར་དད་རྟེན་དུ་ཉིད་ཀྱི་དབུ་སྐྲ་ཉག་མ་བརྒྱད་ཀྱང་གནང་། ཕྱིས་སུ་ཁོང་གཉིས་རང་ཡུལ་དུ་འབྱོར་སྐབས་རི་དེའུ་ཆུང་ངུ་གི་སྒང་དུ་སྟོན་པའི་དབུ་སྐྲ་ནང་རྟེན་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ་བའི་མཆོད་རྟེན་༼ཏམ་པ་གུ་ཏ་༽ཞེས་པ་ཞིག་བཞེངས་པ་དེར་དེང་སང་༼ཤེ་ཝེ་དྷ་གྷོན་ཕ་གོ་དྷ་༽(ShweDagon Pagoda) ཟེར།། 《རྒྱལ་པོ་དྷམ་མ་ཛེ་དྷིས་(AD 1472-1492) བཙུགས་པའི་རྡོ་རིང་ཞིག་ལ་གསལ་》
༢༽གཉིས་པ་ནི། ལུང་ལས་རྒྱལ་པོ་༼ར་མེན་ན་དྷེ་སའི་༽དུས་སྐབས་ཏེ་མ་ཧཱ་ས་ཀར་ཏིའི་ལོ་རབས་༡༡༡་ནང་དུ་དགྲ་བཅོམ་པ་༼ཐེ་ར་ཤིན་གྷ་ཝམ་པྟི་༽ཞེས་པས་སྟོན་པ་ཉིད་བྷར་མའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ས་ཁུལ་༼སུ་དྷམ་མ་པུ་ར་༽སྟེ་དེང་སང་༼ཐེ་ཏྲོན་༽ཡུལ་དུ་ཕེབས་པར་བསྐུལ་བ་བཞིན་ཞལ་གྱིས་བཞེས་ཏེ་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བར་གྲགས།

༣༽ གསུམ་པ་ནི། མ་ཧཱ་ས་ཀར་ཏིའི་ལོ་རབས་༡༢༣་པའི་ནང་དགྲ་བཅོམ་པ་༼མ་ཧཱ་པུན་ནས་༽ཇི་ལྟར་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ལྟར་སྟོན་པ་ཉིད་འཁོར་ལྔ་བརྒྱ་བཅས་པ་དང་ལྷན་གཅིག་ཏུ་༼སུ་ན་པ་རན་ཏ་ཝན་ནིཀྐ་གྷ་ན་༽ཞེས་པའི་ས་གནས་སུ་ཕེབས་ཏེ། སྐབས་དེར་སྟོན་པ་མཆོག་ལ་བསྙེན་བཀུར་ཞུ་སའི་ཙན་དན་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་ཞིག་ཀྱང་བཞེངས་ཤིང་གནས་དེའི་བསམ་གཏན་པ་༼ན་མན་ཏ་༽དང་ཁོང་གི་ཆོས་གྲོགས་གཉིས་ཀྱང་སྟོན་པར་གུས་ཕྱག་ཞུ་རུ་ལྷག་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཕྱག་མཆོད་ཀྱི་རྟེན་ཞིག་བསྩལ་བར་ཞུས་པ་ལྟར། སྟོན་པའི་ཞབས་གཡོན་མའི་རྗེས་ཟུང་ཞིག་སྟེ། གཅིག་ནི་རི་ཕྲན་༼མིན་བྷུ་༽དང་གཞན་ཞིག་དེ་ལས་ཅུང་གཟེངས་མཐོ་བའི་རི་དེའུ་ཞིག་གི་སྒང་དུ་བཞག་གནང་མཛད་པ་དག་གསེར་གྱི་ཞབས་རྗེས་ཤེས་དེང་སང་ཤིན་ཏུ་གྲགས་ཆེ་བར་མཆི།།

༤༽བཞི་པ་ནི། འདས་ལོ་༢༣༥་ལོར་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་པས་རྒྱལ་བསྟན་སྟོབས་ཀྱིས་སྤེལ་བཞིན་པའི་སྐབས་སུ། ནང་བསྟན་ཕྱོགས་མཐའ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་སྤེལ་གཏོང་མཁན་གྱི་ཕོ་ཉ་བ་ཡུལ་གྲུ་དགུ་དང་ས་གནས་དགུ་ལ་མངགས་པའི་ནང་གི་༼མ་ཧཱ་ཏེ་ར་སོ་ན་༽དང་༼ཨུ་ཏྲར་ར་༽གཉིས་དགྲ་བཅོམ་པ་གསུམ་དང་འགྲོགས་ཏེ་༼སུ་ཝམ་ན་བྷུ་མི་སྟེ་ཏེ་ཏྲོན་༽ཡུལ་དུ་ཕྱགས་ཕེབས་ཤིང་བསྟན་པ་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་ལོ།།

༥༽ ལྔ་པ་ནི། སྟོན་པའི་འདས་ལོ་༩༣༩་དང་སྤྱི་ལོ་༣༨༦་ཙམ་ལ་བྱུང་བའི་ཤྲི་ལང་ཀའི་རྒྱལ་པོ་༼མ་ཧཱ་ན་མ་༽དང་དུས་མཉམ་པའི་བྷར་མའི་གནའ་བོའི་གྲོང་ཁྱེར་༼བྷ་གྷན་གྱི་ཐི་ལིག་ཡང་༽གི་རྒྱལ་པོ་༼མ་ཧཱ་ཐེ་ར་བྷུངྡྷ་གྷོ་ས་༽༼ར་རྗ་གྷ་ཧན་རྒྱུད་པ་ལས་མཆེད་པར་གྲགས་༽རང་གི་བཤེས་གཉེན་དམ་པ་༼མ་ཧཱ་ཐེ་ར་རེ་ཝ་ཏས་༽བོས་པ་ལྟར་ཤྲི་ལང་ཀར་ཕེབས་ཤིང་མ་ཧཱ་བི་ཧར་ (Mahā vihar) ནང་བཞུགས་ཏེ་པ་ལིའི་སྐད་ཐོག་ཏུ་བཞུགས་པའི་ནང་ཆོས་དག་མངྒྷ་དྷའི་སྐད་དུ་བསྒྱུར་རོ། །མདོར་ན་བྷར་མའི་ཡུལ་གྱི་ནང་ཆོས་ཕལ་མོ་ཆེ་ནི་གནས་བརྟན་སྡེ་པའི་ལུགས་སུ་ཡོད་ཅིང་གནའ་ཤུལ་རྟོག་ཞིབ་པས་གནའ་རྫས་གསར་རྙེད་ལ་འཇུག་བྱས་པ་ལྟར་ན་གནའ་བོའི་ཕཱུ་ (Pyu) རྒྱལ་པོའི་མངའ་ཁོངས་སུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་གནས་བརྟན་སྡེ་པའི་ལུགས་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་དུ་བྱུང་ཡོད་པར་བཤད་ལ་ཡུལ་གྲུ་གཞན་དག་ལ་ནང་ཆོས་ཇི་ཙམ་དར་བ་དག་གནས་བརྟན་པའི་ལུགས་ཉག་གཅིག་ཏུ་སྣང་།

དེང་གི་ཆར་བྷར་མའི་ཆོས་ལུགས་སོ་སོའི་མི་འབོར་གཤམ་གསལ།

༡༽ ནང་པ་བརྒྱ་ཆའི་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་(89.20%),

༢༽སེམས་གཙོ་སྨྲ་བ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་(1.27%)

༣༽ཡེ་ཤུ་པ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་(5.05%),

༤༽ཁ་ཆེ་བ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་(3.78%),

༥༽ཧིན་དྷུ་བ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་(0.55%),

༦༽སིག་དང་རྒྱ་མའི་ལི་ཕེའན་ཧྥུ་རྗེན་ཧེལ་སོགས་་་་་་་་་་་(0.61%).

ཙམ་ཡོད་ཅིང་གྲངས་ཉུང་ཆོས་ལུགས་པ་དག་ཕལ་མོ་ཆེ་སྔོན་ཆད་རྒྱ་གར་ནས་ཡོང་བ་གཙོ་ཆེར་ཡིན་ཚོད་སྣང་།

༼ས་ག་ཟླ་བར་སྟོན་པ་རྗེས་དྲན་དུ་སྤེལ།༽

མཁྱེན་ལྡན་གྱི་ཀློག་པོ་རྣམ་པ། ཕྲན་གྱི་དབྱིན་ཇིའི་ཆུ་ཚད་དམན་པས་ཚིག་དོན་གང་ཐན་ནས་ནོར་འཁྲུལ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཡོད་ངེས་པས་ཡོ་བསྲང་གནོངས་རོགས་ཞུ།