དགོང་མོ།

གཉིད་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་ནས་ཧར་གྱིས་ལངས་དུས། །
མུན་པའི་སྒོ་ཆེན་རྦད་དེ་བརྒྱབ་འདུག །
འདྲུད་ལྷམ་ཟད་པོ་རྐང་པས་ཉུག་སྐབས། །
དཔྲལ་བའི་མེ་ལོང་སྒོ་དང་བརྡབས་སོང་། །

རྣ་བའི་བུ་ག་སིལ་སྒྲས་བཀང་དུས། །
མེ་སྟག་ཕྲོམ་ཕྲོམ་མིག་ནས་མཆེད་ཅིང་། །
ཁ་མངར་སྐྱུར་གསུམ་ཁ་ལ་བྲོ་སྐབས། །
ཟུག་རྔུའི་ཚོར་སྣང་དལ་གཅིག་འགག་སོང་། །

འགྲམ་ཆུ་ལུ་མས་མངར་ཇ་འབོད་དུས། །
ཐབ་ཚང་འོ་སྣོད་སྟོངས་པས་བསྒུགས་འདུག །
འབྲས་དཀར་རྡིག་ལ་དབུགས་སུབ་གཏོང་དུས། །
ཚོད་མ་བྲོས་པའི་ཤུལ་ཙམ་མི་འདུག །

ཕྱི་སྒོ་ཕྱེས་ཏེ་ཁྲོམ་ལ་འགྲོ་སྐབས། །
མུན་ཁྲོད་ཁ་བ་ལྷ་མོས་བསྒུགས་འདུག །
ལྷ་མོ་ཡུས་པའི་འཆི་མའི་འབབ་རྒྱུན། །
མར་བབས་གཙང་པོའི་རླབས་དང་འདྲེས་འདུག །

མཛད་པ་བཅུ་གཉིས།

འོག་མིན་སྟོངས་པའི་ཚོམས་ཆེན་ན། །
རྒྱལ་ཀུན་མ་བགྲོས་གྲོས་ཆོད་དུ། །
དགའ་ལྡན་ལྷ་བུ་ཏོག་དཀར་པོ། །
མི་ཡུལ་འདུལ་བའི་ཕོ་ཉར་བབས། །

ཐའེ་ལན་ཌའི་ནང་ཆོས་དར་རྒྱས། Thailand Buddhist flourish

 གཉིས་པ།

ཐའེ་ལན་ཌར་ནང་ཆོས་དར་རྒྱས་བྱུང་ཚུལ་རོབ་ཙམ་བཤད་ན། དེང་སང་ཐའེ་ལན་ཌ་ཞེས་གྲགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཉིད་དུས་རབས་ ༡༣ པའི་ཡར་སྔོན་དུ་རྒྱལ་ཕྲན་སིལ་མ་ཞེ་གཅིག་གིས་བདག་བཟུང་བྱས་ཡོད་པར་སྣང་། སྐབས་དེ་ཤེད་ནས་ཉེ་སྐོར་ཁྱིམ་མཚེས་ཡུལ་གྲུའི་ཤུགས་རྐྱེན་གྱིས་ཐ་ལན་དུ་ནང་པ་གང་འཚམ་ཞིག་མཆིས་མོད། རིང་མིན་དུས་རབས་ ༡༣ པའི་མཇུག་ཐོག་ན་ཐ་ལན་ཌིའིརྒྱལ་ཁམས་སུ་གནས་བརྟན་སྡེ་པའི་རྒྱལ་བསྟན་གྱི་རྒྱལ་མཚན་དེ་ཉིད་སྟོབས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རམ་ཁམ་ཧའང་ Ramkham Haeng ⁽༡༢༧༠–༡༢༩༨⁾  སོག་པོའི་རྒྱལ་རྒྱུད་དུ་གྲགས་ཤིང་སུ་ཁོ་ཐའེའི་རྒྱལ་རབས་དགུ་པོའི་ནང་གི་རྒྱལ་ཐོག་གསུམ་པའི་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་དཔུང་གྲོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོངས་སུ་བསླངས་བ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་རང་ཉིད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་སུ་ཁོ་ཐའེ་ (sukhothai དེང་སང་རྒྱལ་ས་བྷེང་ཀོག་གི་བྱང་ཕྱོགས་སུ་ཡོད།) རུ་ནང་པའི་དགེ་འདུན་པ་སྤྱན་དྲངས་ཏེ་ནང་ཆོས་སློབ་གཉེར་ཞུས་པ་དང་། དམིགས་བསལ་དུ་སིང་ག་ལའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་འབྲེལ་ལམ་བཙུགས་ཤིང་ཡུལ་དེའི་གནས་བརྟན་དག་སྤྱན་དྲངས་ཞིང་ནང་ཆོས་དར་སྤེལ་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་བཏང་། དེ་ཙམ་མ་ཟད་ཆོས་སྡེ་དགོན་གནས་ཁག་འཛིན་སྐྱོང་འོང་ཆེད་དགེ་འདུན་པ་གཙོ་བོ་རེ་འགན་འཛིན་དུ་བསྐོ་གཞག་བྱེད་པའི་སྲོལ་གསར་གཏོད་ཀྱང་བྱས། མདོ་དོན་ཁོང་གི་རླབས་ཆེན་མཛད་ཕྲིན་འོག་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་ཡོངས་རྫོགས་ནང་བསྟན་དཀའ་འཇམ་ཡུག་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བརྗོད་ཆོག

དེ་ནས་དུས་རབས་ཕྱེད་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་སླར་ཡང་ཆོས་སེམས་དཀར་བའི་རྒྱལ་པོ་ལུ་ཐའེ་ (Luthai) ⁽༡༣༩༩‒༡༤༡༩། སུ་ཁོ་ཐའེའི་རྒྱལ་ཐོག་བརྒྱད་པ།⁾ ཞེས་པ་ཞིག་བྱུང་སྟེ་ནང་བསྟན་ལ་སྲི་ཞུ་དང་དར་སྤེལ་བགྱི་བའི་རོགས་དན་མཛད་དེ་ནང་བསྟན་བླ་ནས་བླ་རུ་སྤེལ། ཁོང་རང་ཉིད་ཀྱང་དངོས་སུ་དུས་བཅད་སྡོམ་ཁྲིམས་བླངས་ཤིང་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་དམ་པའི་ཆོས་ཉམས་ལེན་ལ་འབད་པར་བཤད། དུས་བཅད་སྡོམ་ཁྲིམས་ནི་ཐའེ་ནང་པའི་ཕྱག་ལེན་ལྟར་ན་སྔོན་འགྲོའི་སྡོམ་ཆོག་ཅིག་ཡིན་པར་བཤད་ལ་དུས་ཡུན་སྤྱིར་བཏང་ཟླ་བ་གསུམ་ཡིན། འདི་ནི་གཞི་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བའི་ལུགས་སུ་ལག་ལེན་མི་གནང་ཞིང་ཕར་བལྟས་ཚོད་ལ་དུས་ཡུན་རིང་བའི་བསྙེན་གནས་ཤིག་དང་འདྲ་ཙམ་མ་འཆིས་སམ། ཡུལ་འདིའི་ནང་པ་ཕལ་མོ་ཆེ་མི་ཚེའི་ནང་མ་མཐར་བདུན་ཕྲག་རེ་སྡོམ་པ་ལེན་དགོས་ཤིང་གལ་ཏེ་མ་བླངས་ན་ཤི་རྗེས་རོ་ལས་བྱེད་མཁན་ཡང་རག་དཀའ་བར་གྲགས།

གང་ལྟར་སུ་ཁོ་ཐེའེའི་རྒྱལ་ཐོག་གསུམ་པ་ནས་དགུ་པའི་བར་ ⁽༡༤༣༨⁾ དང་། དེ་བཞིན་དུ་སྤྱི་ལོ་ ༡༣༥༠ ནས་ ༡༧༦༧ བར་བྱུང་བའི་ཨ་ཡུ་ཐའེའི་དུས་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་ཐོག་ ༣༥ པ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༦༧ ནས་ ༡༧༨༢ བར་གྱི་ཐོན་བྷུ་རིའི་དུས་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་ཐོག་ ༡། ༡༧༨༢ ནས་༡༩༣༢ བར་གྱི་བྷེང་ཀོག་ར་ཏ་ན་ཀོ་སིན་དུས་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་རྒྱལ་ཐོག་ ༩ བཅས་རྒྱལ་པོས་དབང་འཛིན་དང་། དུས་ཕྱིས་དབྱིན་ཇིས་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་ལས་ཐར་རྗེས་མང་གཙོས་སྲིད་བསྐྱངས་པའི་བར་ཏེ། ཀྱག་ཀྱོག་གི་དུས་རབས་དུ་མ་ཞིག་གི་རིང་དམག་འཁྲུག་དང་དུས་ཟིང་ཇི་སྙེད་གཅིག་བརྒྱུད་པའི་ཁྲོད་ནས་ད་བར་ནང་བསྟན་གྱི་མུ་ཏིག་འོད་འཚེར་འཚེར་དུ་བཞུགས་ཀྱིན་པ་ལགས་སོ། དེང་སང་ཐ་ལན་གྱི་ཆོས་བྱེད་དགེ་འདུག་པ་དག་ལ་མཚོན་ན། དམ་པའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་དཔེ་ཙམ་མིན་པར་འཇིག་རྟེན་སྲིད་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་ལའང་སློབ་གཉེར་གནང་སྟེ་ཁག་གཅིག་དམའ་འབྲིང་སློབ་གྲྭར་སློབ་འཁྲིད་གནང་སྟོབས་ཀྱིས་དམངས་ཁྲོད་དུ་ནང་ཆོས་ཀྱི་གོ་རྟོགས་འཕེལ་ཞིང་རྒྱལ་ཁམས་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་དུ་ནང་པའི་ཆོས་སྡེ་དགོན་གནས་རྩ་འཛུགས་གནང་མུས་དང་། ཁག་གཅིག་མུ་མཐུད་དེ་ནང་པའི་མཐོ་སློབ་ཆེ་ཁག་འགྲིམས་ཏེ་སློབ་མཐར་ཕྱིན་རྗེས་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་རིང་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་ནང་ཆོས་འཆད་འཁྲིད་གནང་བར་ཆེད་དུ་ཕེབས་ནས་རྒྱལ་བསྟན་ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ་སྤེལ་བཞིན་པ་ལགས་སོ། །

ལྷོ་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཁུལ་གྱི་ནང་ཆོས་དར་རྒྱས།

ལྷོ་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཁུལ་གྱི་ནང་ཆོས་དར་རྒྱས།

༼བྷར་མ། ཐ་ལན་ཌི། ཁམ་བྷོ་ཌི་ཡ། ལའོ་སུ། ཝེཊ་ནམ། ཨིན་ཌོ་ནི་སི་ཞི་ཡ། མ་ལས་པེན་ནིན་སུ་ལར།༽

ནང་བསྟན་ནི་རྒྱལ་སྲས་གཞོན་ནུ་དོན་འགྲུབ་གང་ཉིད་སྲིད་པའི་ཁམས་ན་ཆེས་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆིའི་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་ལས་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་རྒྱལ་ཏེ་ཐར་པའི་གོ་འཕང་ལ་བདེ་བླག་ཏུ་གཤེགས་ཤིང་ཐབས་ལམ་དེ་ཉིད་གཞན་གདུལ་བྱའི་ཁམས་དབང་བསམ་པ་དང་མཐུན་པར་གདམས་པའི་མན་ངག་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད། དེ་ལྟ་བུའི་བསྟན་པ་དེ་ཉིད་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་ནས་ཤར་ཙི་ནའི་ཁུལ། བྱང་ཁ་བ་ཅན། ལྷོ་ལང་ཀའི་གླིང་། ཤར་བྷར་མ་དང་ཐ་ལན་ཌིའི་ཁམས་སོགས་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཤར་ནུབ་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་དར་ཁྱབ་བྱུང་ཚུལ་ཀྱི་ངོ་མཚར་བའི་ལོ་རྒྱུས་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལང་བ་ཡོད་ཀྱང་། སྐབས་སུ་བབ་པའི་གཏམ་ལྷོ་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡའི་མངའ་ཁུལ་ན་རྒྱལ་བསྟན་རིན་པོ་ཇི་ལྟར་དར་ཚུལ་མདོར་ཙམ་བརྗོད་ན། གནའ་དུས་སུ་ལྷོ་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་ནང་དུ་ནང་ཆོས་དར་རྒྱས་བྱུང་བ་དག་ཕལ་མོ་ཆེ་རྒྱ་གར་གྱི་ཚོང་པ་དག་ཉེ་སྐོར་ཁྱིམ་མཚེས་ཡུལ་ཁག་ཏུ་ཚོར་སྐོར་ལ་འོངས་ནས་རིན་ལྡན་ཟང་ཟིང་གི་ཅ་དངོས་གསེར་དངུལ་ལ་བཙོང་ཞོར་རིན་མེད་དམ་ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩི་ལེགས་སྐྱེས་སུ་ཕུལ་བ་ལས་བྱུང་ཡོད་ལ། ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་དྲག་པོའི་དབང་ཤུགས་ལས་ཀྱང་བྱུང་ཡོད་པར་བཤད་ཅི་དགོས། གང་ལྟར་ཡུལ་གྲུ་དེ་དག་གི་ནང་དུ་སྔར་ཡོད་རང་རང་གི་རིག་གཞུང་ལ་ཕྱིར་དར་ནང་ཆོས་ཀྱིས་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཏེ་ཧིན་དྷུ་དང་ནང་ཆོས་འདྲེས་མར་ཉམས་ལེན་བྱེད་པ་དང་། མཚམས་རེར་སྔར་ཡོད་རིག་གཞུང་རྙིང་པར་རྒྱུན་སྐྱོང་བྱས་པ་ཡང་བྱུང་ཡོད་པར་སྣང་། 

དང་པོ། བྷར་མར་ནང་ཆོས་དར་ཚུལ་ནི་ཁོ་བོས་ཞིབ་ཕྲ་ཞིག་བྲིས་ཟིན་ཀྱང་འདིར་འདོད་ཚུལ་ཅུང་མི་འདྲ་བའི་དབང་གིས་ས་བཅད་མ་སྟོང་ཙམ་དུ་ཅུང་ཟད་བརྗོད་ན། སྤྱི་ལོའི་སྔོན་༢༧༣ ནས་༢༣༢ བར་བྱུང་བའི་སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་རྒྱལ་པོ་ཨ་ཤོག་ཀ་སྟེ་མྱ་ངན་

ཕ་གྷན་དྷ་གསེར་གྱི་མཆོད་རྟེན།

མེད་ཀྱི་དམ་ཆོས་སྤེལ་བའི་ཕོ་ཉ་བ་(misonaries)དག་སྐབས་དེའི་བྷར་མའི་ཚོང་འབྲེལ་ལྟེ་གནས་ཐེ་ཊོན་(Thaton)ས་གནས་སུ་ཚོང་པ་ཁག་དང་འགྲོགས་ཏེ་རིམ་པས་འབྱོར་ཞིང་། དེ་དུས་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་རྒྱ་གར་དང་བྷར་མའི་ཚོང་འབྲེལ་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་དང་པ་དང་ཆབས་གཅིག་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་ཐེ་ཊོན་ས་གནས་ཀྱི་ཡུལ་མི་དག་དམ་པའི་ཆོས་ལ་དད་གུས་ཐོབ་ཏེ་མི་རིང་བར་ནང་པའི་ཡུལ་གྲོང་ཞིག་ཏུ་གྱུར། རྒྱ་གར་ནས་བཏང་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཕོ་ཉ་བ་ཕལ་མོ་ཆེ་ཡང་གནས་འདིར་ཕྱག་ཕེབས་ཤིང་ཐེ་ཊོན་ས་གནས་ནི་བརྟན་སྡེ་བའི་གལ་ཆེའི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པར་བཤད། དེ་རྗེས་དུས་རབས་འོག་མར་བྷར་མ་བྱང་ཕྱོགས་ཁུལ་དུ་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་འཆད་ཉན་རགས་རིམ་བྱུང་བར་མངོན། གནས་བརྟན་པས་གསུངས་ན་བྱང་ཕྱོགས་པས་ཧིན་དྷུ་དང་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་མཉམ་བསྲེས་ཀྱིས་ཉམས་ལེན་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད་ལ་དྲང་མོར་བཤད་ན་བདེན་རྒྱུ་ཞིག་ལོས་ཡོད། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་༡༡ པའི་དཀྱིལ་དུ་ཕེབས་ཞིང་སྟོབས་ཤུགས་དང་མངའ་ཐང་ཆེ་བའི་བྷར་མའི་རྒྱལ་པོ་ཨ་ནྭ་ར་ཐས་ (Anawratha) བྷར་མ་ལྷོ་བྱང་གཉིས་ཀར་སྟོབས་ཀྱིས་དབང་དུ་བསྒྱུར། མ་ཟད་ཁོང་ཉིད་གནས་བརྟན་སྡེ་པའི་ནང་བསྟན་ཀྱི་ཕྱོགས་གཏོགས་སམ་རྒྱབ་རྟེན་སྟོབས་ཅན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་ཏེ། དཔེར་ན་རི་བོ་དགེ་ལྡན་པ་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་སྐབས་དེའི་གནས་བརྟན་སྡེ་པ་ཡང་བྷར་མའི་རྒྱལ་ཁབ་གཞུང་གི་ཆོས་ལུགས་སུ་རྦད་དེ་བསྒྱུར། ཁོས་ལྷོ་ཕྱོགས་ལང་ཀའི་གླིང་ནས་རྒྱལ་བའི་གསུང་རབས་དང་སྐུ་གདུང་རྩ་ཆེན་དག་ཆེད་དུ་བསྒྲུབས་ཤིང་དམ་ཆོས་དར་སྤེལ་བཏང་། བྷར་མའི་ཡུལ་དུ་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་མ་བརྩིགས་པ་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཆེས་སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་ཕ་གྷན་ཡུལ་གྱི་གསེར་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཡང་ཁོང་གིས་བཞེངས་པར་གྲགས། གང་ལྟར་མི་རིང་བར་ཕ་གྷན་ས་གནས་ནི་ནང་ཆོས་ཀྱི་ལྟེ་གནས་གཙོ་བོ་ཞིག་ཏུ་ཆགས། དམིགས་བསལ་སྟབས་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་བར་སྐབས་བྷར་མར་ཆས་སྲིད་དང་དམག་གི་དུས་ཟིང་འགའ་ཤས་བྱུང་ཡང་རྒྱལ་བསྟན་རིན་པོ་ཆེ་ལ་ཉམས་རྒུད་བྱུང་མེད་པ་སྟེ། བྷར་མའི་རྒྱལ་པོ་འདྲ་མིན་གང་ཞིག་བྱུང་རུང་དམངས་ཕལ་པའི་དཔུང་གཉེན་ཉག་གཅིག་ཏུ་བཞེངས་ཏེ་ཁོང་ཚོའི་འདོད་དོན་བསྐངས་བ་སྟེ་དགོན་པར་སློབ་གྲྭ་བཙུག་ཅིང་དགེ་འདུན་པས་ནང་ཆོས་ཀྱི་རྨང་གཞི་དང་ཡི་གེ་འབྲི་ཀློག་སློབ་པ་ལྟ་བུའི་རྒྱུད་སྲོལ་འོག་ནས་ནང་བསྟན་ཀྱི་རྩ་བ་ཚུགས་ཤིང་རྩེ་མོ་ཡོངས་སུ་རྒྱས་ཡོད། ཉེ་ཆར་དུས་རབས་༡༩ པའི་ནང་དབྱིན་ཇིས་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་གྱི་རྡོག་འོག་ན་ཤོར་ཏེ་བྷར་མའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གང་ཐད་ནས་ཉམས་ཆག་ཤོར་ཡོད་ཀྱང་དུས་རབས་༢༠ པའི་ནང་སླར་ཡང་བྷར་མར་རང་བཙན་ཐོབ་ཏེ་ནང་པའི་ཆོས་དང་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་རིག་གཞུང་ཉམས་པ་སླར་གསོས་དང་མ་ཉམས་གོང་འཕེལ་དུ་གཏོང་བཞིན་ཡོད། 

༼མུ་འགོད་་ཐའེ་ལན༽

ལེ་ནལ་མེ་སི།Lionel Messi

ལཱེ་ནལ་མེ་སི་ (Lionel Messi) ནི་དེང་སྐབས་འཇིག་རྟེན་ཟླུམ་པོ་འདིའི་སྟེང་གི་ཆེས་མཚན་སྙན་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་རྐང་རྩེད་པོ་ལོ་བ་ཡིན། འདི་ལོ་བརྩིས་པའི་ལོ་གསུམ་གྱི་རིང་སྟེ་ ༢༠༠༩། ༢༠༡༠། ༢༠༡༡ བཅས་བསྟུད་མར་ཆེས་ཕུལ་གྱི་རྩེ་འགྲན་པའི་བྱ་དགའ་གཟེངས་བསྟོད་ཐོབ་ཡོད། སྤྱིར་ན་འཛམ་གླིང་འདིར་རྩེད་མོའི་རྣམ་གྲངས་བཤད་ཀྱི་མི་ལང་བ་ཡོད་ཅིང་དེ་དག་སོ་སོར་ཕུལ་བྱུང་གི་རྩེ་འགྲན་པ་ནམ་མཁའི་སྐར་ཚོགས་ལས་གྲངས་མང་བ་ཡོད་ཀྱང་། དམིགས་བསལ་རྐང་རྩེད་པོ་ལོ་ནི་འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་གང་སར་ཆེས་དར་སྲོལ་དང་དགའ་བསུ་ཐོབ་པའི་རྩེད་མོ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། སྒྱུ་རྩལ་ལ་མཆོག་ཏུ་མཁས་པའི་རྩེ་འགྲན་པ་ཡང་ས་ཁའི་རྡུལ་གྲངས་ལས་མང་བའི་ཁྲོད་ནས་ཆེས་རྩེ་ཕུད་ཅིག་འཐོན་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་ཡིན་པ་བཤད་མི་དགོས་པ་ཞིག་རེད། ལཱེ་ནལ་མེ་སིའི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་ཙམ་བཀོད་ན། ཁོང་སྤྱི་ ༡༩༨༧། ཟླ་བ་༦། ཚེས་༧ ལ་ལྷོ་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཨར་རྗེན་ཊི་ནའི་རོ་སར་རིའོ་ (Rosario, Argentina) ཞེས་པའི་ས་གནས་སུ་ཕ་རྗོར་རྗི་དང་མ་སེ་ལི་ཡའི་བུ་རུ་སྐྱེས། (Jorge and Celia Messi) ཁོང་ཉིད་ལོ་གྲངས་ལྔ་ལ་སོན་མ་ཐག་པའི་ནུ་ཞོ་འཐུང་བའི་བུ་ཆུང་ཁྲུ་གང་མ་ཞིག་ཡིན་སྐབས་ནས་ཨ་ཕས་གཉེར་བའི་རྐང་སྦོལ་རུ་ཁག་ཆུང་ངུ་ཞིག་ཏུ་རྩེད་མོ་རྩེ་མགོ་བཙུགས་ཏེ་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་མཛེས་པའི་མེ་ཏོག་གི་ཞལ་ཁ་ཕྱེས། ལོ་བརྒྱད་ལ་སླེབས་དུས་ནེ་ཝལ་བུ་རྒན་པའི་རུ་ཁག་ལ་ཞུགས་ཏེ་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རྨང་གཞི་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་ཚར་ཞིང་ལོ་ངོ་དེ་དག་གི་རིང་ཁོ་རང་ཉིད་ཀྱི་རུ་ཁག་ལ་རྒྱལ་ཁ་བླངས་བ་ཉུང་ཉུང་ཁྱོན་ནས་མིན། འོན་ཀྱང་སྟབས་མ་ལེགས་པར་ལོ་གྲངས་ ༡༡ ལ་སོན་སྐབས་གཟུགས་ཁམས་ལ་རྨེན་བུའི་སྐུལ་རྒྱུ་ཉམས་པའི་ནད་གཞི་ (hormone deficiency) ལྕི་མོ་ཞིག་ཕོག་སྟེ་ཟླ་རེའི་སྨན་རིན་ཡོ་སྒོར་ ༥༠༠ ཐམ་པའི་འགྲོ་གྲོན་དགོས་སྟབས། ཁོའི་ནང་མིས་ཕར་ཞོགས་རང་རྒྱལ་ནང་གི་རྐང་སྦོལ་རུ་ཁག་མིང་གྲགས་ཅན་གཙང་པོའི་སྡེར་མ་སྟེ་རི་ཝལ་པེ་ལེ་ཊིས་(river plate) ཀྱང་སྨན་རིན་ལ་འཛེམས་ཏེ་བདག་མ་ཐུབ་པའི་གནས་སུ་གྱར། སྐབས་དེར་དེང་དུས་འཛམ་གླིང་ནང་གི་ཆེས་རྩེ་ཕུད་དུ་གྲགས་པའི་སུ་པན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒེར་གཉེར་རྐང་སྦོལ་རུ་ཁག་བྷར་སི་ལོ་ནའི་ (Barcelona) འགན་འཛིན་ཀར་ལོ་སུ་རེ་སེག་ (Carles Rexach) གིས་གནས་ཚུལ་དེ་ཤེས་མ་ཐག་མེ་སི་ཡི་སྒྱུ་རྩལ་ལ་ཡིད་རབ་ཏུ་མགུ་སྟེ། བྷར་སི་ལོ་ནས་ཉོ་རྒྱུར་ཐག་བཅད་པ་དང་ཕ་མས་ཀྱང་མོས་མཐུན་བྱུང་ནས་སུ་པན་ལ་འོངས། ཐོག་མར་བྷར་སི་ལོ་ནའི་རུ་ཁག་འོག་མར་རྩེས་ཀྱང་ཡུན་རིང་མ་འགོར་བར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་སྒྱུ་རྩལ་དེས་རུ་ཁག་རྒན་པའི་༼ཁ་སྡེ་༽ཡི་ནང་དུ་གནས་སྤར་ཐོབ། ཁ་སྡེའི་རྩེད་འགྲན་ཐེངས་སུམ་ཅུར་པོ་ལོ་ ༣༧ བླུགས་ཏེ་༼ཀ་སྡེར་༽སྤར་རྒྱུའི་ལྟ་གོན་ལེགས་པར་གྲུབ་སྟེ། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལོར་ཁོང་ལོ་ན་ ༡༧ སོན་སྐབས་རུ་ཁག་ཀ་པའི་མིང་ཐོར་དངོས་སུ་འཁོད་དེ་ད་བར་རྩེ་འགྲན་གྱི་རྒྱལ་ཁ་བླངས་བ་གྲངས་ཀྱི་མི་ལང་ཞིང་། ལྟད་མོ་བས་དགའ་གསུའི་ཐལ་སྒྲ་དང་དགྱེས་པའི་ཀུ་ཅོ་དག་གིས་ལྗོངས་ལྔ་གླིང་བཞི་ཡོམ་ཡོམ་དུ་གཡོ་བཞིན་ཡོད། གང་ལྟར་རྒྱལ་ཁབ་རྩེ་སྐབས་ཨར་རྗེན་ཊི་ན་དང་སྒེར་གཉེས་རུ་ཁག་རྩེ་དུས་བྷར་ས་ལོ་ནར་རྩེ་ཞིང་གང་ཞིག་ཏུ་རྩེས་ཀྱང་རུ་ཁག་གི་རྩེ་མོའི་ལྡེ་མིག་ཉག་གཅིག་དུ་བརྩི་བཞིན་ཡོད། ཁོང་གིས་རྩེས་པའི་ལྟད་མོར་གཟིགས་ཤིག

https://www.youtube.com/watch?v=fa4S1ncCqc8

མ་ཎི་ཀ་རན་ཆུ་ཚན། Manikaran Hot springs

མ་ཎི་ཀ་ར་ནི་ཧི་མ་ཅལ་གྱི་མངའ་ཁུལ་ཀུལླུ་རྫོང་གི་བྷུན་ཏར་ས་གནས་ཀྱི་བྱང་ཤར་དུ་ཆུ་བོ་པར་ཝ་ཏིའི་འགྲམ་དུ་ཆགས་ཤིང་། ས་གནས་འདི་མཚོ་ངོས་ནས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༧༦༠ ཙམ་དུ་ཆགས་ཤིང་། ཀ་སོལ་ནས་སྤྱི་ལེ་ ༤ དང་། ཀུལླུ་ནས་སྤྱི་ལེ་ ༤༥ ཙམ་དང་། བྷུན་ཏར་ནས་སྤྱི་ལེ་ ༣༥ ཙམ་གྱི་སར་ཆགས་ཡོད།

Map ས་ཁྲ།

མ་ཎི་ཀ་རན་ཆུ་ཚན། སིག་གི་ལྷ་ཁང་། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་སོགས་སུ་གསལ་བའི་“ཉུང་ཏིའི་ལྗོངས་ཀྱི་མ་ཎི་དཀར་ནག་”ཏུ་གྲགས་པ་དེར་དེང་སང་“མ་ཎི་ཀ་རན་”དུ་འབོད་ཅིང་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཧི་མ་ཅལ་གྱི་མངའ་ཁུལ། གསང་སྔགས་ནས་བཤད་ཚུལ་ལྟར་ན་གནས་ཡུལ་ཉེར་བཞིའི་ནང་གི་➊“པུས་མོ་ཀུ་ལུ་ཏ་ཞེས་བྱ། །”འི་རི་བོ་སྟེ་དེང་སང་རྒྱ་གར་བས་“བྷུ་ཅི་ལི་མ་དྷེབ་”སྟེ་གློག་གི་རི་ཟེར་འབོད་ཀྱིན་པ་དེའི་རི་བརྒྱུད་དུ་ཆགས་ཡོད། རི་འདི་ཧིན་དྷུ་བ་དག་གིས་ལྷ་ཆེན་དབང་ཕྱུག་གི་གནས་རི་ཞིག་ཏུ་བརྩི་ཞིང་རྒྱུན་དུ་མཆོད་བསྟོད་བྱེད། ཁྱད་པར་དུ་ཧིན་དྷུའི་བུ་རྒྱུད་ནང་པ་ཚོས་ཀྱང་“དཔའ་བདེ་མཆོག་”གི་གནས་རི་ཡིན་པར་བརྩིས་ཏེ་ཇོ་དར་བསྒྲོན་ཞིང་བསང་གསོལ་འདྲ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཚོད་འདུག་ཀྱང་། ཁོ་བོས་ནི་«འདུལ་བ་ཕྲན་ཚེག་»ལས།➋

འཇིགས་པས་སྐྲག་པའི་མི་རྣམས་ནི། །

ཕལ་ཆེར་རི་དང་ནགས་ཚལ་དང་། །

ཀུན་དགའ་ར་བ་ལྗོན་ཤིང་དང་། །

མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། །

སྐྱབས་དེ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ཞིང་། །

སྐྱབས་དེ་མཆོག་གྱུར་མ་ཡིན་ཏེ། །

སྐྱབས་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །

སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ལས་རབ་མི་ཐར། །

ཞེས་པའི་ལུང་དོན་ཉམས་སུ་བླངས་ཏེ་རི་བྲག་མཚོ་སོགས་ལ་གསོལ་མཆོད་མི་བྱེད་པ་ཡིན། མ་གཞི་དབང་ཕྱུག་གམ་ཤི་བ་ (Śiva) དང་བདེ་མཆོག་གཉིས་དོན་དངོས་སུ་གཅིག་དང་ཐ་དད་བཤད་དཀའ་བ་ཞིག་སྟེ་མ་ཧཱ་ཀཱ་ལཱི་མ་ (Mahākālī) དང་དཔལ་ལྷན་ལྷ་མོ། ས་ར་སྭ་ཏཱི་ (Sarasvatī) དང་དབྱངས་ཅན་མ་སོགས་ཐུན་མོང་གི་ལྷ་ཇི་སྙེད་གཅིག་ཡོད་པ་དང་། དམིགས་བསལ་གསང་སྔགས་ནི་རལ་པ་ཅན་གྱི་ཧིན་དྷིའི་ཆོས་ལུགས་ལ་ནང་པས་ཆོས་གོས་རྣམ་གསུམ་བཙན་གྱིས་བསྐོན་བཞག་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་པས་སོ། །

ད་ནི་དཀྱུལ་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བ་སྟེ་སྤྱིར་མ་ཎི་ཀ་རན་གྱི་ཆུ་ཚན་ཁག་ནི་རྡོ་ཞོ་དང་། ཅོང་ཞི་འདྲེས་པ་གཙོ་ཆེ་བས་ཟས་སྐོམ་གཡོས་སྦྱོར་དུ་སྤྱོད་པ་དང་། ཁྱད་པར་ལུམས་བསྙལ་བ་སོགས་ལ་སྤྱོད་ན་བཟང་བར་བཤད།

༡། གཞི་བདག་ལྷ་ཁང་གི་ཆུ་ཚན།

སིག་ (Sikh) ལྷ་ཁང་གི་ཆུ་ཚན།

འདི་ནི་རྒྱ་གར་སིག་གི་ཆོས་ལུགས་པས་ཆུ་ཚན་ལ་དམིགས་ཏེ་བཞེངས་བའི་སིག་གི་ལྷ་ཁང་རྒྱ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་ལ་འདིའི་ཆུ་ཚན་ནི། རྡོ་ཞོ་དང་མཚུར་ཅུང་ཟད་འདྲེས་ཡོད་པས། ཁོང་སྐྲན་དང་། སྨུག་པོ། ཁོང་སྲིན་སོགས་ལ་ལྷག་ཏུ་ཕན་པར་བཤད། དམིགས་བསལ་དུ་རྡོ་ཚན་སྟེང་ལ་ཉལ་ཏེ་རྔུལ་ཆུ་འདོན་ས་ཡོད་ཅིང་བཅོས་ཐབས་འདི་བཟང་བར་གྲགས། ཆུ་ཚན་འདི་གྲོང་པའི་གཤམ་འོག་གི་གཙང་འགྲམ་དེར་ཆགས་ཡོད་ལ་འདི་དང་འབྲེལ་བའི་ལྷ་གང་འདིར་རྒྱུན་དུ་ཆོས་བཤད་ཅིང་ཆོས་ཞུ་བ་ཧ་ཅང་མང་། ན་ནིང་ང་སོང་སྐབས་ཀྱང་བླ་མ་གསུམ་གྱིས་ཆོས་འཆད་ཀྱིན་འདུག སིག་ཡིན་མིན་གང་ལྟར་ཡང་སྐྱེ་བོ་སུ་རུང་ལྷ་ཁང་དུ་འགྲོ་འདོད་ན་གུས་ཞབས་མཚོན་ཆེད་མགོ་ལ་རས་ཤིག་ངེས་པར་དུ་འགེབས་དགོས་ལ་ཟས་བཟའ་སྐབས་ཀྱང་གྱོན་དགོས། ཆུ་ཚན་དང་གནས་མཇལ་སོགས་གང་གི་ཆེད་དུ་ཡིན་རུང་ལྷ་ཁང་འདིར་སྡོད་ན་བདུན་ཕྲག་གཅིག་ལ་ཁ་ཟས་དང་སྡོད་གནས་གཉིས་ཀ་གནང་གི་འདུག སྟོབས་འབྱོར་ཆེ་བའི་དགོན་པ་འདིས་བདག་པའི་ཕྱུགས་རྭ་ཁོ་ནར་མཚོན་ན་བ་གླང་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་འདུག གང་ལྟར་སིག་དང་ཡེ་ཤུ་ཆོས་ལུགས་གཉིས་ཀྱིས་མི་མང་ལ་ཕར་གཏོང་ཞིང་། ཧིན་དྷུ་དང་ནང་པའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱིས་མི་ལས་ཚུར་སྡུད་པ། ཁ་ཆེ་བས་ཕར་སྤྲོད་ཚུར་ཚུར་སྡུད་གཉིས་ཀ་མི་བྱེད་པ་གསུམ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཅིག་ཡིན་པ་འདྲ་ཨང་།

༢། ལྷ་ཆེན་ལྷ་ཁང་གི་ཆུ་ཚན།

ཤི་བ་ (Śiva) ལྷ་ཁང་གི་ཆུ་ཚན།

ལྷ་ཆེན་ལྷ་ཁང་གི་ཆུ་ཚན་ནི་རྡོ་ཞོ་དང་རྡོ་ཆུ་གཙོ་བོ་ལ་རིན་པོ་ཆེའི་ཁམས་སྣ་ཚོགས་འདྲེས་ཡོད་སྟབས་རྩ་རྒྱུས་ཀྱི་ནད་དང་། རུས་ཆག་གསོ་བ་སོགས་ལ་མཆོག་ཏུ་བསྔགས་སོ། །

༣། རམ་སྟེ་རྒྱལ་སྲས་རཱ་མའི་ (Rāma) ལྷ་ཁང་གི་ཆུ་ཚན།

རམ་(Rāma)ལྷ་ཁང་གི་ཆུ་ཚན།

རམ་སྟེ་རྒྱལ་སྲས་རཱ་མའི་ (Rāma) ལྷ་ཁང་གི་ཆུ་ཚན་དང་རི་གཤམ་ནས་བརྡོལ་བཞིན་པའི་ཆུ་ཚན་གཉིས་ལ་གཙོ་བོ་རྡོ་ཆུ་དང་མཚུར་ལྡན་ཞིང་དེ་མིན་ལྕགས་སོགས་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་དུ་མ་ལྡན་པས། རྩ་རྒྱུས་ཀྱི་ནད་དང་། རུས་ཆག དུག སྨུག་པོ། ཁོང་འབྲས། ཁོག་པར་རྨ་ཆག་པ། གྲང་མཁྲིས་དང་ཁོང་སྲིན་བཅས་ལ་ལྷག་ཏུ་ཕན་པར་བཤད། །

སླར་སྨྲས་པ།

ལྷ་ཡི་བླ་མ་གུ་རུ་ན་ནག་དང་། །

ཆགས་པའི་ལྷ་མཆོག་ཨུ་མའི་བདག་པོ་གཉིས། །

རྒྱལ་སྲས་དཔའ་བོ་རམ་སོགས་བསྟི་བའི་གནས། །

མ་ཎི་ཀ་རའི་ཆུ་ཚན་མཆོག་ཏུ་རྨད། །

ཕྱི་པ་ལྟར་ན་ཡོད་ཚད་ལྷས་བྱིན་ན། །

ཡུག་ཏིའི་ཆུ་ཚན་ཙམ་ལ་བཤད་ཅི་དགོས། །

ནང་པས་བཤད་ན་རྣམ་དཀར་དགེ་བ་ཡིས། །

བསོད་ནམས་དཔལ་ལས་གྲུབ་ཅེས་བསྒྲགས་པར་རུང་། །

དོན་དུ་རུང་བྱུང་འབྱུང་བའི་ཁམས་འདི་ན། །

ལྷ་དང་སྲུང་མས་བཀོད་སྒྲིག་མ་བྱས་ཀྱང་། །

ལས་དང་རྒྱུ་འབྲས་སྒྱུ་མ་མ་དེད་ཀྱང་། །

ཕན་གནོད་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་སྣ་ཚོགས་ཤིག །

རང་བྱུང་འབྱུང་བའི་ཁམས་ལ་ངང་གིས་གྲུབ། །

➊ «རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོའི་རྣམ་པར་འགྲེལ་པའི་བཤད་སྦྱར་» (D, p. 1242) ལས། “པུས་མོ་ཀུ་ལུ་ཏ་ཞེས་བྱ། །དེ་དག་ཉེ་བའི་དུར་ཁྲོད་སྟེ། །གནས་ལ་སོགས་པ་ས་བཅུའོ། །”

➋«འདུལ་བ་ཕྲན་ཚེག་»(D, vol. Da, fol. 52a-4).

ཆུ་ཚན། རང་བྱུང་གི་གསོ་དབྱད།

ན་མོ་གུ་རུ་བྷཻ་ཥ་ཛ་ཡ། དེ་ལ་འདིར་འགྲོ་བའི་བསོད་ནམས་དཔའ་ལས་གྲུབ་པའི་རང་བྱུང་གི་གཏེར་ཁ་སྨན་ཆུ་དང་ཆུ་ཚན་ལས་གཉིས་ལས་འདིར་ཆུ་ཚན་ཀྱི་སྐོར་ཅུང་ཟད་བརྗོད་ན། སྤྱིར་ན་ཆུ་ཚན་ནི་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ལས་གལ་ཆེར་བཟུང་སྟེ་དབྱེ་བ་དང་དེའི་ཕན་ནུས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་བརྗོད་ཡོད་པ་དག་ལས་མདོར་ཙམ་བཀོད་ན། ཆུ་ཚན་ལ་མུ་ཟི། རྡོ་ཞོ། རྡོ་ཆུ། ཅོང་ཞི། མཚུར་བཅས་རྩ་བའི་དབྱེ་བ་ལྔ་དང་དེ་དག་རེ་རེ་ལའང་མཆོག་དམན་ལྔ་རེ་དབྱེ་བའི་བརྒྱ་ཐམ་པ་དང་། རྡོ་སོལ་རྐྱང་པའི་ཆུ་ཚན་བཅས་བརྒྱ་དང་གཅིག་ཡོད་ཅིང་ད་རུང་དེ་དག་བྲག་ཞུན་སོགས་རིགས་གཞན་དང་འདྲེས་མ་འདྲེས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་དུ་མ་མཆིས་པ་དག་ལས།

ཀ༽ དང་པོ་རིགས་དང་ཕན་ནུས་ནི།

༡། མུ་ཟིའི་ཆུ་ཚན་གྱིས། 

འབྲས། སྐྲང་ནད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཅིག་སྟེ། བཅོས་སུ་མེད་པའི་རྨ་ཡི་རིགས།

ལྷོག་པ། _{མི་ཕྱུགས་གཉིས་ཀར་རྨ་ཆགས་པའི་འགོ་ནད།} 

ཤ་བཀྲ་ _{མདོག་སྐྱ་ཁྲར་འགྱུར་བའི་པགས་ནད་ཅིག} 

དུག་ནད། དུག་གི་རིགས།

གླང་ཤུ། _{པགས་མདོག་སྐྱ་བོ་འབྲུམ་ཆུང་སྐྱ་གསོབ་ཡོད་པ་ཟ་འཕྲུག་ལྡང་བའི་པགས་ནད་ཅིག་དང༌། ཤ་རོ་གླང་གི་གཉའ་བ་ལྟར་མཐུག་ཅིང་སེར་ག་འབྱུང་བའི་མཛེ་ནད་རིགས་ནང་ནས་གཅིག་དང་གཉིས་ལ་འཇུག}

འབྲུམ་ཐོར། _{ལྷ་འབྲུམ།} 

ཁྱེ་མ། _{པགས་ནད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཅིག་སྟེ།  ཡུལ་སྐད་དུ་ཁྱི་རྨ་ཟེར་ཞིང་། སྨན་གཞུང་དུ་གླང་ཤུ་ཟེར་བ་དེའི་མིང་།} 

ཤུ་ཐོར། _{གཉན་ནད་ཤུ་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཐོར་པ་ཞིག} 

མཛེ་རིགས་ཡོངས། _{ཆུ་སེར་ནག་པོ་དང་གཉན་སྲིན་པརྤ་ཏ་གཉིས་འདོམས་པ་ལ་རྒྱབ་རྟེན་ཀླུས་བྱས་པར་གྲགས་པའི་ལུས་ཀྱི་གནས་ཀུན་མ་རུང་བ་རུལ་མྱག་ལྟར་འགྱུར་བའི་ནད་དེ། ནང་གསེས་སུ་དབྱེ་ན་མཛེ་ནད་རིགས་བཅོ་བརྒྱད་དམ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་མཆིས་སོ། །} 

ཆུ་སེར་ནད། _{ཚིགས་མིག་དང་ཤ་པགས་བར་སོགས་སུ་གནས་པའི་ཁྲག་གི་སྙིགས་མ་དང༌། མཁྲིས་པའི་དྭངས་མ་ལས་བྱུང་བའི་མདོག་དམར་སེར་ཆུ་ལྟར་སླ་ལ་འབྱར་བག་གི་རྩི་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་ཟེར་ཏེ། དེ་འཕེལ་ཟད་དུ་གྱུར་ན་ཆུ་སེར་གྱི་ནད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན།} 

དྲེག་གྲུམ། _{ལག་པའི་གྲུ་མོ་གཉིས་དང་རྐང་པའི་བོལ་ཚིགས་གཉིས་བཅས་ན་བ་དྲེག་ནད་དང༌། ཡན་ལག་གི་ཚིགས་ཀུན་ན་བ་གྲུམ་བུའི་ནད་དང་གཉིས་སོ། །} 

སྙིང་ཚད། 

ཟག་ཆུ། _{ཆབ་ཆེ་ཆུང་མི་ཐུབ་པའི་ནད་ཅིག} 

སྐྱ་རྦབ་_{ལུས་ཀྱི་མེ་དྲོད་ཉམས་པ་སོགས་ལས་བྱུང་བའི་པགས་མདོག་སྐྱ་ཞིང་སྐྲངས་པ་རྦབ་རྦབ་ཏུ་འབྱུང་བའི་ཆུ་ནད་ཅིག} སོགས་མདོར་ན་པགས་ནད་རིགས་ལ་ཕན་པར་བཤད། 

༢། རྡོ་ཞོའི་ཆུ་ཚན་གྱིས།

 བད་ཀན། _{ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་སུ་གཏོགས་ཤིང༌། རྐྱེན་དང་ཕྲད་ན་རྩ་བའི་ནད་གསུམ་གྱི་ཡ་གྱལ་དུའང་འགྱུར་བ་ཞིག} གྲང་བ། མེ་དྲོད་ཉམས་པ། མ་ཞུ་བ། ལྷན་སྐྲན་སོགས་གྲང་ལན་ལ་ཕན། 

༣། རྡོ་ཆུའི་ཆུ་ཚན་བསྟེན་ན། 

ཆག་གྲུམ་སྦྱོར། _{རུས་པ་ཆག་གྲུམ་སྦྱོར།} རེངས་འཁུམས་འདུལ། _{ལུས་ཀྱི་རྩ་རྒྱུས་རིང་ཐུང་ཤོར་བ།} རྩ་འགྲམ་རྩ་ཆད་མཐུད་པ་སོགས་མདོར་ན་རྩ་ནད་ལ་ཕན། 

༤། ཅོང་ཞིའི་ཆུ་ཚན་བསྟེན་ན། དུག སྨུན་པོའི་རིགས། _{ཁྲག་དང་མཁྲིས་པ་ཤུགས་དྲག་པའི་ནག་གཅིག་ཡིན་པ་ཡོད།} ཚད་རྙིང་། གྲང་མཁྲིས། སྐྲན་རིགས་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་བཤད། 

༥། མཚུར་གྱིས། ཁོང་སྐྲན་དང་སྨུག་པོ། ཁོང་སྲིན་སོགས་ལ་ཕན་པར་བཤད།

ཁ༽ གཉིས་པ་ཆུ་ཚན་བཟང་ངན་གྱི་མཚན་ཉིད།

ཆུ་ཚན་ཡོད་པའི་ས་བབ་དེ་སྐམ་གཤེར་སྙོམས་པ། དུག་རིགས་ཉུང་བ། ནགས་ཚལ་ཧ་ཅང་འཐུག་མ་དྲགས་པ། ཆུ་གཞན་དང་མ་འདྲེས་ཤིང་ཆུ་ཚན་རང་གི་ངོ་བོ་གསལ་བ། རྒྱུན་རིང་འཁྱིལ་ཏེ་རུལ་བ་མ་ཡིན་པ། རླངས་པ་མ་སྤྱིལ་བར་ཕྱིར་ཐོན་ས་ཡོད་པ་དག་བཟང་ཞིང་དེ་ལས་ལྡོག་ན་ངན་པར་བཤད་དོ། །

 

ག༽ གསུམ་པ་བསྟེན་པའི་ནམ་དུས།

དཔྱིད་ཀ་དང་སྟོན་མཇུག་དང་། ཁྱད་པར་སྨན་རྩིས་ལུགས་ལྟར་ན་སྟོན་ཁའི་དྲང་སྲོང་སྐར་མ་རྀ་ཥིའི་དུས་ལ་སྨན་དཔྱད་བྱས་ན་ལེགས་པ་ཙམ་མ་ཟད་སྐབས་དེར་ཆར་ཆུ་ཐམས་ཅད་སྨན་ཡིན་པར་བཤད། ཕ་ཡུལ་གྱི་གཏམ་དཔེར་(སྐར་མ་རྀ་ཥི་ཤར་ཉིན་མོ། །སྡེ་གཞན་པས་རྟ་ཕོ་འདར་ལ་འདོན། ངེད་ཚང་གིས་ར་ཕོ་འདར་ལ་འདོན།)ཞེས་ཁྱིམ་ཚང་འཁོས་ཀ་བཟང་ངན་ཡང་སྐར་མ་རྀ་ཥི་དང་སྦྱར་ནས་བཤད་སྲོལ་ཡོད། སྨན་ཆར་ལ་བསྟེན་ཞིང་དབྱར་ཁའི་དུག་ཆར་སྐབས་སུ་སྤངས་ན་བཟང་བ་སོགས་འབྱུང་བཞི་ལྷ་རུ་གོམས་པའི་སྐྱེ་བོ་དག་གི་བག་ཆགས་ལྟར་བྱས་ཀྱང་སྐྱོན་ཆེར་མ་མཆིས། །

 

ང༽ བཞི་པ་ཆུ་ཚན་བསྟེན་ཚུལ།

ལུས་སྟོབས་ཆེ་ཆུང་དང་། ནད་གཞི་ལྕི་ཡང་། ཁྲག་ཤེད་མཐོ་དམན་དང་རླུངས་ཁམས་སོགས་ལ་ལྟོས་ཏེ། ཆུ་ཚ་ཞན། ཡུན་རིང་ཐུང་། ཟས་འཟའ་ཕྱོགས་སོགས་ལ་དོ་སྣང་དགོས་པ་སྟེ་གལ་ཏེ། ནད་པ་གཟུགས་གཞི་སྐྱོ་ཞིང་ནད་བབ་ལྕི་བ། ཁྲག་ཤེད་དང་རླུང་ཁམས་མཐོ་ན། ཆུ་དྲོད་འཇམ་ལ་རྒྱུན་ཐུང་ངུར་ཉལ་དགོས། དམིགས་བསལ་ཅོང་ཞི་དང་རྡོ་སོལ་ཆུ་ཚན་ཡིན་ན་ཆུ་དེས་ཟས་གཡོས་སྦྱོར་དང་གང་ཐུབ་འཐུང་དགོས་པར་བཤད། རེངས་འཁུམས་རྙིང་པར་འཕུར་མཉེ་དང་། སྒུར་སྐྱོག་ཚོར་དལ་བུར་བསྲང་། ཁོག་སྐྲན་ཅན་ལ་རན་པར་བརྡེག་པ། ཆུ་སེར་ཅན་དང་ལུང་ཟུང་ཞན་ཆེ་བ་རྣམ་སྔོན་ལ་གཡེར་མའི་ཆུ་ཡིས་བཀྲུ་བ། ཆུ་ཚན་ཁྲོན་པར་ཡོད་ན་རས་བཀབ་པའི་རླངས་པས་རྔུལ་ཆུ་འདོན་གང་ཐུབ་དགོས། གང་ལྟར་ལྟོ་སྟོང་དང་ཚ་བ་ན་སྐབས་སུ་ཆུ་ཚན་ལ་གཏན་ནས་འཇུག་མི་རུང་། ཁྲག་ཤེད་ཅན་དང་རླུང་ཁམས་མཐོ་རིགས་ཆུ་ཚན་བསྟེན་སྐབས་ཐོག་མར་ཆུ་ཚན་ལ་མགོ་བོ་སྦངས་ཏེ་ཞུགས་ན་ཉེན་ཁ་ཆུང་བར་བཤད།

ཅ༽ ལྔ་པ་བསྟེན་པའི་དུས་ཡུན།

ཉུང་མཐར་ཞག་པོ་ཉེར་གཅིག་སྟེ་བདུན་ཕྲག་གསུམ་ཙམ་དགོས་པར་བཤད་ལ་དེ་ལས་མང་ན་མི་ཆོག་རྒྱུ་མེད་ལ་ཞག་བཅུ་དགུ་དང་ཉི་ཤུ་ཐམས་པ་ཡིན་ནའང་སྐྱོན་མེད་པར་བསམ། ལྷས་བཀོད་པའི་བདུན་ཕྲན་མ་ཚང་ན་ནད་གཞི་མི་དྲག་པ་ག་ལ་སྲིད།

 

ཆ༽ དྲུག་པ་ནད་དྲག་པའི་རྟགས་མཚན།

གསོ་རིག་གཞུང་གི་ལ་ལག་ལེན་ལ་བྱང་ཞིང་ལོ་མང་ཉམས་མྱོང་ཅན་གྱི་མན་ངག་ལྟར་ན། ཉིན་གསུམ་བཞིའི་མཚམས་སུ་སྔར་གྱི་ནད་རྙིང་པ་ཚང་མ་བསླངས་སོང་བའི་ཚོར་སྣང་དང་། ཟུག་གཟེར་བྱུང་ན་ནད་གཞི་དྲག་པའི་མངོན་རྟགས་གསལ་པོ་བྱུང་བ་སྟེ་མུ་མཐུད་ནས་ཞུགས་ན་མགྱོགས་པོ་དྲག་སྐྱེད་འོང་བར་བཤད།

ཝར་ཎ་མཐོ་སློབ་སྨན་གསོ་རིག་སྡེ་ཚན་གྱི་སློབ་དཔོན་བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་གྱིས་བྲིས་པའི་རང་བྱུང་ཆུ་ཚན་སྐོར་དེ་ལ་མཆན་ཅུང་ཟད་བཏབས་ཡོད། 

རྐང་བགྲོད།

དེང་སང་ང་ཁོམ་པ་ཡོད་པའི་སྐབས་དང་བསྟུན་ཏེ་དྲ་རྒྱ་འདི་འགེངས་དགོས་བསམ་སོང་ཡང་། སུ་ཡང་མེད་སའི་ཁོར་ཡུག་གཅིག་ན་རི་ཁྲོད་ཀྱི་མཚམས་པ་བཞིན་འདུག་དུས། ཡང་འབྲི་བསམ་པའི་བརྗོད་བྱ་ཞིག་གཏན་ནས་རག་གི་མི་འདུག རྒྱུན་པར་ཁོ་བོ་རི་ཁར་འཁྱམ་འཁྱམ་རེ་འགྲོ་ན་དོན་དག་རེ་བློ་ལ་འཁོར་གྱི་ཡོད་མོད་དེང་སང་གདོན་གྱིས་ཁྱེར་སོང་བ་ལྟར་དེ་ཡང་ཡོང་གི་མི་འདུག ཁ་སེང་རེ་བ་དེ་བྱས་ཏེ་སྤྱི་ལེ་བཞིའི་ལམ་ཁར་གོམ་བགྲོད་སྤྱད་དེ་བསམ་བློ་བཏང་ཡང་ཀླད་རྒྱ་ལ་གང་ཡང་འཁོར་མ་སོང་། ངའི་འགྲོ་ལམ་གཡས་གཡོན་དུ་ནང་པའི་ཁྱིམ་ཚང་ཐར་ཐོར་མེད་ས་གཏན་ནས་མི་འདུག ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་ལྟར་ཧི་མ་ལའི་ནང་པ་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན་ཁ་ནས་སྐྱབས་འགྲོ་མི་ཤེས་རུང་ཁང་ཐོག་ཏུ་ཇོ་དར་འདོམ་གང་བསྒྲོན་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་གྲོང་པའི་ནང་གི་ནང་པ་བརྩི་བ་ནི་ཆེས་སླ་ཤོས་དེ་རེད། ཁོང་ཚོ་ཕལ་མོ་ཆེ་གར་ཞྭ་དང་། ལ་ཧོར། ཁུ་ནུ། རྒྱ་གར་ཁམས་པ་སོགས་ཡོད་ཅིང་དེ་ལས་ཀྱང་ཁུ་ནུ་དང་ལ་ཧོར་མང་ཆེ་བ་རེད། ང་འགྲོ་སའི་ལམ་ཁ་འདི་ནི་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་ཆུ་ཚན་ཡོད་སའི་མ་ཎི་རན་ལ་འགྲོ་སའི་ལམ་ཁ་དང་འཁེལ་སྟབས་སྒྱུ་འགྲུལ་ཧ་ཅང་མོད། 

རྒྱ་གར་བ་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་ཁོང་ཚོ་དང་ཐུག་ན་མང་ཆེ་ལས་ཇུ་ལེ་ཟེར་ཞིང་འཚམས་འདྲི་བྱེད། ཇུ་ལེ་ནི་ཕལ་ཆེར་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་པ་འདྲ། གང་ལྟར་ངོ་རིས་ཁྲག་རྒྱུན་གཅིག་པའི་གཅིག་པའི་སྟབས་ཀྱིས་གཞན་ལས་སེམས་ཐག་ཅུང་ཉེ་བ་ཡིན་པ་སྟོན་གྱི་འདུག སྤྱིར་རྒྱ་གར་ནི་མི་འབོར་ལུད་ནས་ཡོད་པའི་ཡུལ་གྲུ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་ས་གནས་འདིར་ཡང་མཐོ་རི་བོའི་རྩེ་ནས་དམའ་གཙང་པའི་ཁུག་སོགས་གང་སར་གྲོང་པ་མེད་ས་མེད་ཅིང་མཚན་མོ་གནམ་ས་འགབ་འདྲེས་པའི་ཁྲོད་དུ་སྐར་ཚོགས་དང་གློག་སྒྲོན་མ་བུ་འདྲེས་ཏེ་དབྱེར་མི་ཆོད་པའི་ཚོད་དུ་ཡོད། 

གྲོང་ཚོ་རེར་མ་མཐར་ཇ་ཁང་ཚོང་ཁང་གཅིག་གཉིས་རེ་མེད་པ་ཕལ་ཆེར་མེད་པས་ངས་ལམ་ཟུར་དུ་ཡོད་པའི་ཇ་ཁང་ཆུང་ངུ་ཞིག་གི་ནང་ནས་ཇ་མངར་དང་སེ་ཌུ་ཟོས་པ་ཡིན། སེ་ཌུ་ནི་ལུང་པ་འདིའི་དམིགས་བསལ་ཟས་རིགས་ཤིག་སྟེ་ནང་དུ་སྨན་སྣས་སྦག་པའི་ཚལ་རིགས་ཅུང་དྲིལ་བའི་མོ་མོ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་བཟའ་སྐབས་མར་ཁུ་དང་སྦག་དགོས་སྲོལ་འདུག །

ཨ་ཕའི་དཀའ་སྡུག

 དེ་རིང་ངས་ཨ་ཕའི་དཀའ་སྡུག་བཤད་དྲན་སོང་། 

ངའི་དྲིན་ཅན་གྱི་ཕ་རྒན་དང་ཨ་ཁུ་«ཨ་ཕའི་ཨ་ཁུ་»གཉིས་ས་ནི་མི་ལོ་བཅུ་ཕྲག་གི་སྔོན་ཞིག་ནས་ཉིན་མ་བཅུ་གྲངས་ཀྱི་ནང་ཚུད་དུ་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་འཇིག་རྟེན་གཞན་ཞིག་ཏུ་བཞུད་ཟིན་པ་རེད། སྐབས་དེར་ང་དང་གཅུང་པོ་གཉིས་ལྷོ་ཕྱོགས་མེེ་སོར་རྣམ་གྲོལ་གླིང་གི་བཤད་གྲྭར་ཆོས་ཞུགས་བྱས་ཏེ་ལོ་རིམ་གཉིས་པར་སླེབས་ནས་ཡོད། སྤྱིར་སྐྱེ་འགྲོ་ཚང་མས་སྐྱེ་འཆིའི་གོ་རིམ་འདི་གཉིས་སུས་ཀྱང་བརྒྱུད་དགོས་པར་བསམ་སྟེ་ཁོག་ཡངས་ཅུང་ཟད་རེ་བྱ་ཆོག་མོད། ངའི་ཨ་ཕར་བསམས་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཚོད་འཛིན་ཐུབ་ཐབས་མི་འདུག ངའི་ཕ་རྒན་གྱིས་ཉྭ་ཕྲ་བའི་ང་ཚོ་བུ་ཕྲུག་དགུ་དང་ངའི་ཨ་མ་ལགས། ད་རུང་བགྲེས་ལོ་ལོན་གྱི་ཨ་མྱེས་གཉིས་བཅས་བཟའ་མི་བཅུ་གྲངས་ཤིག་གསོ་སྐྱོང་གི་ཆེད་དུ་“ཉིན་གྱི་མི་དང་མཚན་མོའི་ཁྱི་”ཞེས་པའི་དཔེ་ལྟར་ཞིང་འབྲོག་གཉིས་ཀྱི་བྱ་བ་ཐབས་ཅད་པོའི་འགན་ཁུར་དགོས་པ་རེད། ཁ་དཔེར་“གངས་མ་ཆར་ལས་འཁྱགས་སུ་མེད། །ས་མ་འབྲོལ་ལས་དཀའ་བ་མེད།” ཅེས་པ་ལྟར་ཞིང་འབྲོག་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཡུལ་མི་དག་ནི་དཀའ་ཚེགས་ཧ་ཅང་ཆེ་བའི་ཚད་ལ་བརྩི་ཞིང་། དགོས་སུ་ངའི་ཕ་རྒན་ལ་མཚོན་ན་མི་གཅིག་གི་ཕྲག་ཏུ་ཡོད་ཚད་པོ་ཁུར་དགོས་དུས་དཀའ་ཚེགས་ཅི་འདྲའི་ཆེ་ཚུལ་ངས་བཤད་མ་ཤེས་རུང་དོན་དུ་གསལ་ནས་ལོས་ཡོད་ཨང་། རྒྱུན་དུ་པ་ཕས་གོས་ལྷམ་གསར་པ་རེ་བྱུང་ན་གྱོན་པར་མི་སྤྲོ་བའི་ཟོལ་གྱིས་ང་ཚོར་གནང་གི་ཡོད། ངས་སྐབས་དེར་ལོ་ན་རྒས་ཏེ་འཕྱོར་གཟུགས་ལ་དོ་སྣང་མེད་པར་བསམ་མྱོང་། ང་ནི་ཅི་འདྲའི་བསམ་མེད་ཅིག་རེད་ཨང་། 

ང་ལོ་ངོ་བཅུ་གྲངས་ཟིན་པ་ནས་བཟུང་“བུ་ཆེ་མགོ་དང་། གཡག་རྡང་མགོ་”ཟེར་བའི་དཔེ་ལྟར་ཕ་དང་ལྷན་དུ་ཤིང་འཐུ་བ་དང་ཚོང་སྐོར་སོགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱེས་ལ་ཡང་ཡང་འགྲོ་དགོས་ལ་སྐབས་དེའི་དྲན་ངོ་གསལ་ཤོས་ཀྱི་ཉི་མ་ཞིག་སྟེ། ཨ་ཕ་ངེད་གཉིས་པོས་རི་ཁ་ལ་བསྐོལ་བའི་ཇ་ཐང་དེའི་བྲོ་བ་བདུད་རྩི་དང་འདྲ་ཟེར་ན་བཤད་མི་བདེ་ཡང་རྗེས་སོར་ཇ་དེའི་བྲོ་བ་ངས་གཏན་ནས་བསྐོལ་མི་ཤེས་ལ་གཞན་ལས་ཀྱང་ཁྱོན་ནས་རག་མ་མྱོང་། 

མཚན་མོ་ཉལ་ཐུལ་གཅིག་གི་འོག་ན་ཨ་ཕ་ངེད་གཉིས་ལྷན་དུ་ཉལ། ངའི་ཡིད་ངོ་ན་ཆེས་གསལ་བ་ཞིག་ལ་ཁོང་གན་རྐྱལ་དུ་ཉལ་དུས་མིག་ཟུར་ནས་འཆི་མ་འོང་བ་ཞིག་ཡིན། སྐབས་དེའི་འཆི་མ་ནི་ཡིད་སྐྱོ་བའི་མཆི་མ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞིག་ཏན་ཏན་རེད། ཨ་ཕས་སྤྲིན་པ་མེད་པའི་མཚན་མོའི་སྐར་ཚོགས་ལ་གཟིགས་ཀྱིན་དུ་“དགོང་ནམ་མཁའ་དྭངས་བ། ལི་ངར་མ་ཤྭ་རྡིག་[ཤ་བའི་པགས་པ་]གིས་ཕྱིས་འདྲ་རེད་གདའ་ར་”གསུངས། སྐབས་དེའི་སྐད་གདངས་ཀྱི་ཉམས་འགྱུར་ལས་སེམས་ཁོངས་ན་བརྗོད་མི་ཤེས་པའི་སྤྲོ་སེམས་ཞིག་འཁོལ་ནས་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ་ཀྱིན་འདུག  མཚམས་དེར་ཨ་ཕས་རང་འགུལ་གྱིས་“ཕ་ཀའི་སྐར་མ་སྔོན་རྗེས་བདུན་པོ་དེར་རྔོན་པ་སྤུན་བདུན་ཟེར། སྐར་མ་འདི་དག་བྱང་ནས་ཤར་ཞིང་བྱང་དུ་ནུབ་འགྲོ་ ‘བྱང་གི་རྔོན་པ་སྤུན་བདུན་དེ། བྱང་ནས་ཤར་ཞིང་བྱང་ནས་ལ། སྨན་གོ་ལོག་མ་ཡི་སྐྱེ་བ་རེད།’ བཟློ་རེད། ཡ་ཀའི་རི་རྩེ་ན་འཆར་ཡོད་པའི་སྒྱུ་སྐར་དེར་སྨལ་པོ་ཟེར། ཧོར་གུར་དཀར་རྒྱལ་པོ་གླིང་གེ་སར་གྱིས་དམ་ལ་འཇོག་སྐབས་གུར་དཀར་གྱི་འདོད་པ་ལྟར་ནམ་མཁར་བཞག་པ་དེ་སྐར་མ་འདི་རེད། ཚུར་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐར་མ་གཡས་ལག་དམར་བ་སྡིག་སྒྲིབ་ཆེ་བ་མཚོན་པ་དང་། ཕར་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐར་མ་སྔོན་པོ་གཡོན་ལག་སྡིག་པ་ཆུང་བ་དང་། འོག་གི་སྐར་ཕྲེང་རིམ་པ་གཉིས་པོ་ནི་སྐད་གྲི་དང་མཇུག་མ་རེད་”གསུངས། སྤྱིར་ང་ནི་གནའ་གཏམ་ཉན་རྒྱུར་ཤིན་ཏུ་དགའ་ཞིང་སྐབས་དེའི་སྒྲུང་གི་མི་སྣ་དག་བློས་བསླངས་གསལ་པོ་རེ་བྱས་ནས་ཡོད། ད་རུང་ཨ་པས་མུ་མཐུད་དེ་“ཕར་ཀའི་སྐར་མ་བཞི་ཚོམས་གྲུ་བཞི་ཟུར་ཡོན་མ་དེ་ལ་སྐག་བྱ་རོག་ཟེར་‘སྐག་བྱ་རོག་གཡག་ཤ་རྐང་པ་འདྲ། །དཔྱད་ཤེས་ན་མགར་བའི་ཏི་ཚ་འདྲ།’ བཟློ་དར། དེའི་གཡས་ཟུར་གྱི་སྔོ་ཆེམ་ཆེམ་བྱེད་པའི་སྐར་ཚོམས་ཆེས་མི་གསལ་བ་དག་ལ་སྐར་མ་སྦོ་ཟེར། ‘སྦོ་སྔོན་མོ་ཕུག་ཁྱུ་འདྲ་ཡོད།’ བཟློ་རེད། སྐར་མ་སུམ་ཚོམས་དེར་བྲ་ཉེ་ཟེར། རྟ་ཡི་གཡང་སྐར་རེད། ‘སྒྲོག་སུམ་ལག་རྟ་ཡི་གཡང་སྐར་ཡིན།’ ཟེར་དར།” ཞེས་དང་། ད་རུང་ལག་སོར་དང་སྨིན་དྲུག་སོགས་མང་དག་གཅིག་ངོ་སྤྲོད་གནང་མྱོང་། ད་ཚོད་བསམ་ན་ང་ཚོའི་གནའ་མི་དག་གནམ་རིག་ལ་ཞིབ་འཇུག་གཏན་ནས་མེད་པ་མིན་པ་འདྲ་དེ་ཨ་པས་“གནམ་དཀྱིལ་ན་གསལ་ལ་མི་གསལ་བའི་སྐར་མ་སྔོན་པོ་ཞིག་དང་དམར་པོ་གཉིས་དེར་རྟ་བྲའུ་དང་རྐྱང་ངུ་ཟེར་ཞིང་དེ་གཉིས་ཀྱིས་མཚན་མོར་རྟོད་ཕུར་ལ་སྐོར་བ་གཅིག་ཏག་ཏག་འཁོར་བ་དང་ནམ་ཏག་ཏག་ལང་།” ཚུལ་སོགས་གསུངས་པ་དེས་ཀྱང་མཚོན་ནུས་པར་སྙམ། གང་ལྟར་ཨ་ཕས་ང་ལ་སྒྱུ་སྐར་དག་གི་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་འདི་ནི་ངས་སེམས་གཏིང་ནས་ནམ་ཡང་བརྗེད་མི་སྲིད་པའི་ལག་ལེན་དམར་ཁྲིད་ཀྱི་སློབ་ཚན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་འདུག

སྤྱིར་ན་ངས་ཨ་ཕར་བརྩི་ཐང་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བསམ་ཡང་ཕ་མས་ཇི་ལྟར་གཅེས་ཚུལ་བུ་ཕྲུག་གི་ཚོར་མི་ཐུབ་པ་ནི་‘ཕ་སེམས་བུ་དང་། བུ་སེམས་རྡོ།’ ཟེར་བའི་དཔེ་ལས་མ་འདས་པ་རེད། དེ་ལྟར་མི་ཚེ་གང་པོར་བསྐྱངས་བསྐྱངས་བའི་བུ་རྒྱུད་ནར་མ་སོན་པའི་སྔོན་ནས་བརྩེ་བའི་བཟའ་ཟླ་དང་གཅེས་པའི་བུ་ཕྲུག དགའ་བའི་གཉེན་ཉེ་སོགས་མི་འདོད་བཙན་གྱིས་བཞག་ནས་འགྲོ་དགོས་པའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་འདྲ་ཞིག་ངའི་ཕ་རྒན་གྱི་མགོ་ཐོག་ཏུ་བབས་སོང་བ་ནི་ཅི་འདྲའི་སྙིང་རྗེ་བ་ཞིག་དང་ཤ་ཚ་འོས་པ་ཞིག་རེད། ཐོག་མར་ང་ལ་འཕྲིན་ངན་དེ་འབྱོར་སྐབས་ང་དང་གཅུང་པོ་གཉིས་ནི་ཆ་རྒྱུས་མེད་ཀྱི་ས་མཐར་འབྱོར་ནས་མཐོང་མྱོང་བ་ཡ་ཀའི་ཨ་སྔོན་གནམ་དང་འདྲིས་ཆེ་བ་མ་ཀའི་ས་དོག་མོ་ས་གཞི་གཉིས་ལས་སུ་ཡང་མེད། སྐབས་དེར་ངེད་སྤུན་གཉིས་ཀྱིས་མིག་ཆུ་དྭངས་མོའི་མཆོད་མེ་རེ་སྦར་ཏེ་གདུང་ཡུས་དྲག་པོའི་ངུ་སྐད་རེ་སྒྲོགས་པ་ལས་བྱ་ཐབས་ཅི་ཡང་མ་མཆིས། །

ཁྱུང་པོ་དང་རལ་པ།

དེ་རིང་ངས་བལ་ཡུལ་ན་བཞུགས་པའི་དྲྭ་གྲོགས་ཞིག་ལ་མི་བཅུ་དྲུག་གི་རིང་ལ་རིག་མ་མྱོང་བའི་ཕ་ཡུལ་ཁྱུང་པོའི་སྐོར་རང་འགུལ་གྱིས་ངོ་སྤྲོད་གང་མང་ཞིག་ཞུས་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་བྱེད་དོན་ནི་གཅིག་བྱས་ན་བྱ་རྒས་ན་ཤིང་དྲན། མི་རྒས་ན་ཕ་ཡུལ་དྲན་ཟེར་བའི་དཔེ་ལྟར་ཕ་ཡུལ་དང་ཕ་མ་སྤུན་མཆེད་དྲན་དྲགས་པའི་སྟབས་ཀྱིས་མིན་འགྲོ  དེས་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་ཁྱུང་པོའི་ལོ་རྒྱུས་གསལ་བའི་དྲྭ་བ་ཞིག་བཙལ་བཙལ་གྱིས་ཐ་མ་ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་དྲྭ་བ་རུ། དེང་སྐབས་བོད་ནང་གི་གསར་འགོད་བ་ཞིག ལམ་ཞོར་དུ་སྟབས་འཁེལ་ཏེ་ངའི་ཕ་ཡུལ་ཁྱུང་པོ་རུ་ཚར་གཅིག་སོང་མྱོང་འདུག་པ་དེས་ཁྲལ་གསོད་ཙམ་དུ་བྲིས་པའི་ངོ་སྤྲོད་ཅིག་ལས་གཞན་རྩ་བ་ནས་རག་མ་སོང་། རྒྱ་ཡིག་གིས་ཐར་ཐོར་བྲིས་ཡོད་ན་མི་ཤེས། གོང་གི་པར་འདི་ཡང་ཁོས་བླངས་པ་རེད། པར་ནང་གི་འཁྲབ་སྟོན་པའི་མགོ་ཐོག་ཏུ་ལྡིང་ནས་འདུག་པའི་སེམས་ཅན་དེ་ཁྱུང་ཡིན་ཞིང་ཁྱུང་ནི་ཁྱུང་པོ་ཡུལ་གྲུ་མཚོན་རྟགས་ཡིན།  གནའ་གཏམ་བཤད་སྲོལ་ལྟར་ན་ཁྱུང་པོ་སྟེང་ཆེན་དང་ཁྱུང་པོ་གསེར་ཚའི་དབར་གྱི་ལ་དེ་ལ་ཁྱུང་ཉལ་ལ་ཟེར་བཏགས་དོན། གནའ་སྔ་མོ་ཡུལ་འདིར་འགྲོ་བ་མི་མ་ཡོད་པའི་ཡར་སྔོན་དུ་བྱ་ཁྱུང་གིས་བདག་པའི་ལུང་པ་ཡིན་རབས་དང་། ཁྱུང་གི་སྒོ་ང་དཀར་ནག་སེར་གསུམ་བརྡོལ་བའི་ནང་ནས་ཁྱུང་པོ་དཀར་ནག་གསེར་གསུམ་གྱི་མི་རྒྱུད་བྱུང་བའི་ལྷ་སྒྲུང་བཤད་སྲོལ་ཡོད། དོན་དངོས་ཀྱིས་བཤད་ན་ཁྱུང་ལས་མཆེད་པའི་མི་རིགས་ཕར་བཞག  ཁྱུང་ཟེར་བའི་བྱ་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་མྱོང་བའི་ཁུངས་ལུང་རྒྱུ་མཚན་ཞིག་ད་བར་རག་མེད། 

གཅིག་བྱས་ན་གནའ་བོའི་སེམས་ཅན་{dinosaur}ཌི་ནོ་སོར་སྟེ་གཏུམ་འབྲུག་གམ་རྨིག་པ་གླང་གཟུགས་ཟེར་བ་དག་ཡིན་མི་ཆོག་གམ་སེམས། དེ་མིན་གལ་ཏེ་ཁྱུང་པོ་བ་དག་ཁྱུང་ལས་བྱུང་བར་ཆ་བཞག་ན་ཁྱུང་པོ་བ་བོད་མི་རིགས་མ་ཡིན་པར་ཐལ་བ་སྟེ་བོད་མི་རིགས་ཚང་མ་བྲག་སྲིན་དང་སྤྲེལ་རིགས་ལས་བྱུང་བར་ཡོངས་གྲགས་ཡིན་པས་སོ། །འོག་གི་ཕོ་གཞོད་དག་གིས་རལ་པ་འཁྲབ་ཀྱི་ཡོད་པ་སྟེ་རལ་པའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཕ་ཡུལ་ནི་ཁྱུང་པོ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རླུང་ལྟར་གྲགས་ནས་ཡོད། ༼ཁ་སྐད་དུ་རེད་པ་ཟེར་༽ ངས་རང་ཉིད་ཕ་ཡུལ་དུ་བསྡད་སྐབས་རལ་པའི་སྒྱུ་ལ་མཁས་པའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་དེ་འདྲ་མཐོང་མྱོང་ཡོད། ཁོང་ཚོའི་བུ་དང་བུ་མོ། ཕ་རྒན་དང་མ་རྒན་ཚང་མས་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད།  ཁོང་ཅག་སྟོད་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་ནས་སྨད་དར་རྩེ་མདོ།  དབུས་ཉི་མ་ལྷ་ས་སོགས་བོད་ཀྱི་ས་གནས་གང་སར་བསྐོར་ཏེ་རལ་པ་འཁྲབ་སྟོན་ཀྱི་འཚོ་བ་ལ་རོལ་གྱི་ཡོད། ང་ཚོའི་གྲོང་པ་དང་སྡེ་དགོན་ཚང་མ་ལ་འང་ལོ་ལྟར་འཁྲབ་ཏུ་ཡོང་གི་ཡོད། རལ་པ་འཁྲབ་སྐབས་བཙོག་གཏམ་བཤད་དེ་གནའ་སྲོལ་ལ་གོམས་པའི་གྲོང་གསེབ་པའི་ཕ་མ་སྤུན་མཆེད་ལྷན་དུ་བལྟས་ན་མི་བཟོད་པ་ཞིག་ཡོད། གང་ལྟར་ཁྱིམ་ཚང་དེ་དག་ལ་ཡོང་སྒོ་ཆེ་བ་སྟེ་དགོན་པ་དང་ཁྱིམ་ཚང་ཆེ་རིགས་ཀྱིས་གྲོ་ནས་ཀྱི་སྒྲོ་བ་བརྩེགས་ཏེ་བརྔན། ཟངས་དཀར་ཇ་ཆང་གིས་བསྐྱིལ་སྟེ་འབོད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། གལ་ཏེ་གནང་སྤྱིན་ཉུང་དྲགས་སོང་ན་རལ་པ་འཁྲབ་སྐབས་བཞད་གད་བསླངས་ཞོར་ཟུར་ཟ་དང་འཕྱ་སྨོད་བྱས་པ་ངས་ཀྱང་དངོས་སུ་གོ་མྱོང་ཡོད།

ལོ་གསར།༼སྤྱི་ལོ༢༠༡༢༽

ལོ་གསར་ནི་མི་ཚོས་དཀའ་སྡུག་གི་ཚི་དྲེག་ཆགས་པའི་གོས་ཧྲུལ་དང་ལོ་རྙིང་ལྷན་གཅིག་ཏུ་ཕར་ལ་ཕུད་པའི་ཉིན་མོ་དང་། བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་རེ་བར་འོད་མདངས་ཀྱིས་འཁྱུད་པའི་གནས་ལོ་གསར་པའི་དར་གོས་ཀླུབ་པའི་ཉིན་མོ་རེད། ཉིན་མོ་འདིར་ཆུང་བྱིས་པ་ཡན་ཆོད་ནས་རྒན་མགོ་དཀར་མན་ཆོད་ཚང་མས་དགའ་འབོད་ཀྱི་ཀི་སྒྲ་ལྷང་ལྷང་། དགའ་བསུའི་ཐལ་སྒྲ་འུར་འུར་གྱི་ངང་དུ་མཁའ་ལ་ཤོག་སྦག་གི་མེ་ཏོག་བཀས་ཏེ་དགའ་བསུ་ཞུ་འགྲོ། ས་ལ་མཛེས་རྒྱན་གྱིས་མེ་ཏོག་བཀོད་དེ་དགའ་བསུ་ཞུ། ཁྱིམ་དུ་སྟོན་མོ་དང་གླུ་གར་གྱི་མེ་ཏོག་སྤྲོས་ཏེ་དགའ་བསུ་ཞུ་ལ། ཡ་ཆུང་དུ་སྤྲོ་སེམས་ཀྱི་མེ་ཏོག་རབ་ཏུ་བཞད་དེ་དགའ་བསུ་ཞུ། དགའ་བསུ་ཞུ་འགྲོ། དགའ་བསུ། འོན་ཀྱང་ང་ལ་མཚོན་ན་སང་ཉིན་ནས་བཟུང་འབྲེལ་འདྲིས་མེད་པའི་ཆ་མེད་ཀྱི་སྤྱི་ལོ་ཉིས་སྟོང་བཅུ་གཉིས་ཟེར་བའི་མི་འདོད་བཙན་གྱིས་བསུས་པའི་བག་མ་འདིས་ང་གང་ཞིག་ཏུ་བསྐྱལ་ཡོང་ན་བསམ་པའི་དོགས་གནས་ཤིག་གི་སྡོམ་ཐག་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ཀླད་པར་བཀྲམས་ནས་ཡོད། ཀུ་རེ་རྩེས། དོན་དངོས་ནས་བཤད་ན་ང་ཡང་ལོ་ན་ཆུང་སྐབས་ལོ་གསར་ལ་ཧ་ཅང་དགའ། ཕར་ཆེར་ལོ་གསར་མ་ཚེས་པའི་ཟླ་བ་གཉིས་ཙམ་གྱི་རིང་ནས་བཟུང་ལོ་གསར་ལ་ངང་བསྒུགས་བྱེད། ངའི་ཕ་ཡུལ་གྱི་ལོ་གསར་ནི་ཕ་ཡུལ་གྱི་ཁ་དཔེ་ལྟར་"བོད་ལོ་གསར་ལུག་མགོ་ལོ་གསར་རེད། རྒྱ་ལོ་གསར་ཤོག་བུའི་ལོ་གསར་རེད།" ཟེར་སྲོལ་ལྟར་ལུག་མགོ་ལོ་གསར་ངོ་མ་རེད། ང་ཚོའི་ཁྱིམ་ཚང་གི་སྟོན་བཤས་བྱས་པའི་གཡག་ལུག་ར་གསུམ་གྱི་མགོ་དག་ལོ་གསར་གཏོང་ཆེད་བསགས་ནས་འཇོག་སྲོལ་ཡོད། གནམ་གང་ཉིན་མོར་མགོ་འཚོད་པ་དང་། མགོ་ཞག་ལྡག་ཅིང་ལྕེ་ཟ་སྲོལ་ཡོད། མགོ་ནི་ལོ་གསར་དངོས་གཞིའི་ཆེད་དུ་ཁྱིམ་མི་ཚང་མར་སྐལ་བ་བགོ་བ་དང་དེ་ནས་སོ་སོར་སྡེར་ཁ་བསྒྲིགས་ཏེ་བཤམས་ནས་འཇོག གནམ་གང་གི་དགོང་མོ་དེར་ང་ནི་ཕར་ཆེར་མཚན་མོ་གཉིད་མི་འོངས་པར་ནམ་ལང་རྒྱུ་བསྒུགས་ནས་འདུག ཞོགས་པ་ཚུ་ཚོད་བཞི་དང་ཕྱེད་ཙམ་ནས་ཕྱི་རུ་བསང་གཏོང་ཞིང་ཀི་བསྭོ་ལྷ་རྒྱལ་འཐེན། ཨ་མས་བཟོས་པའི་བོད་ཇ་རླངས་པ་ཐུལ་ལེ་བ་དང་གྲོ་བསྲེགས་ཟོས་ཚར་བ་དང་ནམ་མ་གསལ་བའི་སྔོན་ནས་ཆུ་ལེན་དགོས་ཤིང་ཆུ་དེའི་མིང་ལ་“སྐར་མ་ཞོགས་ཆུ་”ཟེར། ཆུ་དེ་སྔོན་ལ་སུས་ལོན་འགྲན་ཞིང་ཁྲམ་པ་ཚོས་ཀུ་རེ་རྩེ་ཁུལ་གྱིས་བུད་མེད་དག་གི་ཆུ་ཕུད་འཕྲོག་འགྲོ། ཆུ་དེས་མགོ་དང་ངོ་གདོང་འཁྲུ་སྲོལ་ཡོད། ངས་ནི་ཆུ་དེ་བདུད་རྩི་ཞིག་ཏུ་བསམ་གྱི་ཡོད་ཨང་། ད་རུང་ཨ་མྱེས་ལོ་གསར་སྐབས་སུ་ལོ་རྒན་དྲུག་བཅུ་པོ་ཁྱིམ་ཚང་ཚང་མར་མགྲོན་དུ་ཡོང་གི་རེད་གསུངས་མྱོང་། ངས་ཀྱང་ལུག་མགོ་ཅན་སོགས་ཀྱི་འཆར་སྣང་གསལ་པོ་རེ་བློས་བཟོས་ཏེ་བདེན་པར་བཟུང་མྱོང་ཨང་། དད་པ་ཅན་ཟེར་ན་གང་དྲག ད་ཚོད་ངས་ལོ་གསར་སྟོན་མོའི་ནང་གི་ཟས་རིགས་དྲན་ཆེ་ཤོས་དེ་ནི་ནས་ཆང་སེར་མོ་དང་། ལུག་ཤ་བཙོས་མ་གཉིས་དེ་རེད་འདུག ད་ལྟ་ང་མི་ཡུལ་དུ་གྱར་ནས་མི་ལོ་ ༡༥ ལྷག་བརྒལ་འདུག་ལ་མི་ལོ་དེ་དག་གི་རིང་ལ་ངས་སེམས་གཏིང་ནས་དགའ་བའི་ལོ་གསར་ཐེངས་གཅིག་ཀྱང་གཏོང་མ་མྱོང་། རྒྱུ་མཚན་གཅིག་དེ་བརྩེ་བའི་ཕ་མ་དང་སྤུན་མཆེད་དང་ཁྲ་བྲལ་ནས་མི་ཡུལ་དུ་འཚོ་བ་ལ་རོལ་དགོས་ཙང་ཡིན། གཉིས་པ་དེ་ལོ་ན་རྒན་རིམ་བཞིན་དུ་གཞོན་དུས་ཀྱི་སྤྲོ་སྣང་ཡལ་འགྲོ་བ་རྒྱུན་ལྡན་ཡིན་ཙང་མི་འགྲོ། གང་ལྟར་ང་ལ་རྒྱ་བོད་གང་གི་ལོ་གསར་ཡིན་རུང་སྤྲོ་སྣང་མི་འདུག