ད་ལྟའི་ཀིནྣཽར་སྐད་ཡིག་གི་གནས་སྟངས་ནི་མ་འོངས་བོད་སྐད་ཀྱི་ལུང་བསྟན་ཉག་གཅིག་ཏུ་ངེས།
2024/11/29
ཀིནྣཽར་སྐད་ཡིག Kinnaur Languge
2024/11/26
The Explanation of All the Faults of Intoxicating Slcohol. by Longchenpa
The Intelligent Rabbit's Expression of Realization:
the Answer to Questions Like the Sound of the Deity's Drum.
(Derge edition, gtam tshogs, volume Śrī, fools. 10b7–12a4)
Composed by the Omniscient Longchen Rabjampa Drime Ösal (1308–1364)
The Supreme Hare Said:
Listen to the explanation of all the faults of intoxicating alcohol,
Which, when relied upon, leads to wrong paths.
It becomes the basis of all non-virtuous actions, afflictions, and carelessness,
And causes the decline of both spiritual and worldly prosperity.
1. The Demon of Gossip
When one drinks, and it enters the stomach,
The demon of gossip enters the heart.
Secrets are revealed, and idle talk abounds—
Abstain from intoxicating alcohol from today onwards.
2. The Demon of Blabbering
When one drinks, and it enters the stomach,
The demon of blabbering takes root in the heart.
Arguments, reckless laughter, and mindless singing increase—
Abstain from intoxicating alcohol from today onwards.
3. The Demon of Craving
When one drinks, and it enters the stomach,
The demon of craving arises in the heart.
Insatiable thirst, with no sense of moderation, dominates—
Abstain from intoxicating alcohol from today onwards.
4. The Demon of Instability
When one drinks, and it enters the stomach,
The demon of instability takes over the heart.
Speech becomes unreliable, and behavior changes erratically—
Abstain from intoxicating alcohol from today onwards.
5. The Demon of Forgetfulness
When one drinks, and it enters the stomach,
The demon of forgetfulness emerges in the heart.
Memory fades, and analytical intelligence diminishes—
Abstain from intoxicating alcohol from today onwards.
6. The Demon of Procrastination
The moment one drinks, and it enters the stomach,
The demon of procrastination grips the heart.
Today’s tasks are delayed to tomorrow and beyond—
Abstain from intoxicating alcohol from today onwards.
7. The Demon of Decline
When one drinks, and it enters the stomach,
The demon of decline seizes the heart.
Even present prosperity swiftly erodes—
Abstain from intoxicating alcohol from today onwards.
8. The Demon of Loss
When one drinks, and it enters the stomach,
The demon of loss invades the heart.
Focus is scattered, and accomplishments slip away—
Abstain from intoxicating alcohol from today onwards.
9. The Demon of Destruction
When one drinks, and it enters the stomach,
The demon of destruction descends upon the heart.
Spiritual and worldly abundance are ruined—
Abstain from intoxicating alcohol from today onwards.
10. The Demon of Disease
When one drinks, and it enters the stomach,
The demon of disease grips the heart.
Illnesses like jaundice, fevers, and plagues proliferate—
Abstain from intoxicating alcohol from today onwards.
11. The Demon of Impairment
When one drinks, and it enters the stomach,
The demon of impairment clouds the heart.
The purity of senses diminishes, including vision—
Abstain from intoxicating alcohol from today onwards.
12. The Demon of Bewilderment
When one drinks, and it enters the stomach,
The demon of bewilderment confuses the heart.
Caution is lost, and harmful forces take their chance—
Abstain from intoxicating alcohol from today onwards.
13. The Demon of Harm
When one drinks, and it enters the stomach,
The demon of harm enters the heart.
Conflict, recklessness, and ruin ensue—
Abstain from intoxicating alcohol from today onwards.
A Concluding Counsel:
Alcohol, with its myriad faults,
Destroys virtue and disrupts the holy Dharma.
Those seeking supreme liberation should abandon it entirely,
For drinking increases heedlessness and undermines the Three Trainings.
Even in the practice of secret mantra,
Its use is only a method in rare, secret circumstances.
But for all else, it leads to lower realms and dire consequences.
Thus, the wise ones of past and present condemn intoxicants.
Abandon it today—cast away its lure.
May the mind find joy in the virtuous Dharma!
2024/11/23
སངས་རྒྱས་ལྷ་ཡུལ་ནས་བབས་སའི་ས་གནས་དངོས།
2024/11/21
Tibetan song by Menakā from Lithang
Solani Lamo! From far away, where have you come?
With head bowed in sadness, to whom do you speak?
Solani Lamo! Whose message of love do you carry?
Ah, yes! Behind the mountain pass, a childhood sweetheart—how is that person?
Ah, yes! How are the heartfelt words, brewing with longing from a distant lover?
Solani Lamo! Crane with beautiful wings,
Solani Lamo! Crane with beautiful wings.
Blue Cuckoo with a Sweet Voice
Solani Lamo! From far away, where have you come?
With your sweet song, to whom do you sing of longing?
Solani Lamo! Whose beloved’s message do you bring?
Ah, yes! Behind the mountain pass, a childhood sweetheart—how is that person?
Ah, yes! How are the heartfelt words, clearer than water and softer than moonlight?
Solani Lamo! Cuckoo with a sweet voice,
Solani Lamo! Cuckoo with a sweet voice.
Yellow Swan in Golden Robes
Solani Lamo! From far away, where have you come?
On your yellow feathers, vermilion dots have fallen.
Solani Lamo! Whose beloved’s messenger are you?
Ah, yes! Behind the mountain pass, a childhood sweetheart—how is that person?
Ah, yes! How are the heartfelt words, mingling longing and sadness, scattered from the depths of the heart?
Solani Lamo! Little golden-headed swan,
Solani Lamo! Little golden-headed swan.
2024/11/07
ཨ་རིའི་གདོད་མིའི་མི་རིགས་རྩ་མེད་བཏང་ཚུལ།
ཨ་རིའི་གདོད་མིའི་མི་རིགས་རྩ་མེད་བཏང་ཚུལ་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཉེར་དྲུག་པ་ཐེའོ་ཌོར་རུ་སེ་ཝེལ་ཊི་ལགས་གསུང་དུམ་ཞིགཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཉེར་དྲུག་པ་ཐེའོ་ཌོར་་རུ་སེ་ཝེལ་ཊི་ (Theodore Roosevelt) ལགས་ཀྱིས་སྤྱི་ལོ་༡༨༨༦་ལོའི་གཏམ་བཤད་ཅིག་ཏུ་འདི་ལྟར་གསུངས་པ་ཐོ་འགོད་བྱས་འདུག
“ང་ཚོའི་འཚོ་གནས་ལ་བདེ་འཇགས་ཡོད་མེད་ནི་ཨ་རིའི་གདོད་མིའི་མི་རིགས་རྩ་མེད་གཏོང་རྒྱུ་དེ་གཅིག་པུ་ལ་རག་ལས་ཡོད་ཅེས་སྔོན་ཐོན་པས་དེ་སྔོན་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་མྱོང་། ང་ཚོས་དུས་རབས་མང་པོའི་རིང་ལ་ཨ་རིའི་གདོད་མིའི་མི་རིགས་ལ་དྲང་གཞག་མེད་པ་བྱས་ཡོད་ལ། ད་རུང་མུ་མཐུད་དེ་ང་ཚོའི་ཡར་ཐོན་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཆེད་ནོར་འཁྲུལ་གྱི་ལམ་གཞན་ཞིག་སྟེ། འཛམ་གླིང་གོ་ལའི་ངོགས་ནས་དམུ་རྒོད་དང་དམུ་རྒོད་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་སྲོག་ཆགས་འདི་དག་མེད་པར་བཟོ་རྒྱུ་དེ་ཡག་པོ་རེད།”
(**) ""L. Frank Baum's Editorials on the Sioux Nation"". Archived from the original on December 9, 2007. Retrieved December 9, 2007. Full text of both, with commentary by professor A. Waller HastingsThe Pioneer has before declared that our only safety depends upon the total extermination of the Indians. Having wronged them for centuries, we had better, in order to protect our civilization, follow it up by one more wrong and wipe these untamed and untamable creatures from the face of the earth.(**)
2024/11/03
ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཐེའོ་ཌོར་རཽ་སེ་ཝེལ་ཊིའི་ (Theodore Roosevelt) མི་རིགས་རྩ་མེད་བཟོས་པའི་གཏམ་བཤད།
Theodore Roosevelt |
“ངས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་གདོད་མའི་ཨ་རི་བ་རྣམས་ལས་ཤི་ཟིན་པ་རྣམས་ནི་ཡག་པོ་རྐྱང་པ་དེ་དག་རེད་ཅེས་བཤད་མི་ཐུབ། ཡིན་ནའང་ངས་གདོད་མའི་ཨ་རི་བ་བཅུའི་ནང་ནས་དགུ་ནི་ཤི་ཟིན་པར་ཡིད་ཆེས་ཡོད། ངས་ཐ་མའི་བཅུ་པོ་དེ་དག་གི་གནས་ཚུལ་ལ་འདྲི་རྩད་ཆེན་པོ་བྱེད་འདོད་མེད།”
I don't go so far as to think that the only good Indians are dead Indians, but I believe nine out of ten are, and I shouldn't like to inquire too closely into the case of the tenth.[*]
2024/10/26
ཀིམ་སའེ་རོན་གྱི་གནས་ཚུལ་གསར་པ། Kim Sae ron
2024/09/08
དྲྭ་གྲོགས་འདིང་ཆེན།
Dolma, with tears in her eyes,
Dolma, full of secrets,
And the Dolma who angers easily.
Not a childhood sweetheart,
Nor a recent lover,
Yet dear to my heart,
You are Dolma.
In the flower garden,
Even if not a partner in joy,
When days are sad,
Let your tears fall on me.
We don't need to speak of love or longing,
It's clear in our minds.
Whether tied by karma or not,
I don't want to leave you.
2024/07/08
ཇམ་མུ་དང་ཀཤྨིར་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པ་བཞི་བསད་པ།
དེ་ཡང་རེས་གཟའ་སྤེན་པའི་དགོང་མོ་ཆིན་ནི་གམ་དུ་གདོང་ཐུག་བྱུང་ནས་བསད་པའི་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པ་བཞི་པོ་དག་དེ་སྔོན་ཇམྨུ་དང་ཀཤྨིར་གྱི་ཀུལ་གམ་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་ཆིན་ནི་གམ་ཧྥི་རི་སལ་ཞེས་པར་གསང་ཡིབ་བྱས་ཏེ་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་ཞིས་གིས་“ཁོང་ཚོས་ཨལ་མི་རཱ་ཡི་(འཆའ་སྒམ་)ནང་དུ་ཡིབ་ཁང་ཞིག་བཟོས་འདུག་”ཅེས་བརྗོད། ད་ལྟ་ས་གནས་མི་མང་གིས་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པ་ཚོར་རོགས་སྐྱོར་བྱས་ཡོད་མེད་ལ་ཞི་བ་བཤེར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་རེད། ཡང་གདོང་ཐུག་དེའི་ཁྲོད་དང་པོ་མ་ཌེར་གྷམ་ལ་གཅིག་དང་དེ་ནས་ཆི་ནི་གམ་དུ་གཅིག་བཅས་རྒྱ་གར་དམག་མི་གཉིས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་ཡོད་པ་རེད།
ཀུ་ཤུ་ནག་པོ།
2024/07/04
ཇ་བཟོ་མི་དགོས་པའི་ཆེད་དུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད།
Learning to Not Make Tea
2024/07/03
འུར་འདྲོག་རྡོག་བརྫིས།
2024/06/29
རྨོ་མོ་རི་ཕུད།
ཨོ་བ་སུ་ཏེ་ཡ་མ། (Obasute-Yama) སྟེ་“རྨོ་མོ་རི་ཕུད”ཞེས་པ་ནི རྨོ་མོ་ལོ་བདུན་ཅུ་བརྒལ་ན་རི་ལ་གཡུག་པའི་སྒྲུང་གི་སྐོར།
Obasute-Yama: The Legend of the "Dumped Granny
2024/06/24
ར་ཤི་ཡ་འི་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཡེ་ཤུའི་ལྷ་ཁང་དང་ཡེ་ཤུའི་འདུ་ཁང་ལ་རྒོལ་རྡུང་ཐེབས་པས་མི་བཅུ་དགུ་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན།
By Henri Astier and Laura Gozzi, BBC News
2024/06/20
ཧུའུ་ཨི་མི་རིགས་ (Hui 回族)
ཐོག་མའི་འབྱུང་ཁུངས།
རིགས་རྫས་ལ་དཔྱད་པ།
གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ནས་བཤད།
❷ Yao, Y. G.; Kong, Q. P.; Wang, C. Y.; Zhu, C. L.; Zhang, Y. P. (2004). “Different matrilineal contributions to genetic structure of ethnic groups in the silk road region in china”. Molecular Biology and Evolution. 21 (12): 2265–80. doi:10.1093/molbev/msh238. PMID 15317881.
❸ Zhou, Boyan; Wen, Shaoqing; Sun, Huilin; Zhang, Hong; Shi, Ruiming (2020). "Genetic affinity between Ningxia Hui and eastern Asian populations revealed by a set of InDel loci". Royal Society Open Science. 7 (1): 190358. Bibcode:2020RSOS....790358Z. doi:10.1098/rsos.190358. PMC 7029925. PMID 32218926.
❹ Wang, Qiyan; Zhao, Jing; Ren, Zheng; Sun, Jin; He, Guanglin; Guo, Jianxin; Zhang, Hongling; Ji, Jingyan; Liu, Yubo; Yang, Meiqing; Yang, Xiaomin (2021). "Male-Dominated Migration and Massive Assimilation of Indigenous East Asians in the Formation of Muslim Hui People in Southwest China". Frontiers in Genetics. 11: 618614. doi:10.3389/fgene.2020.618614. ISSN 1664-8021. PMC 7834311. PMID 33505437.
2024/06/16
ཀུ་ཝཻ་ཏི་ (Kuwait) རུ་རྒྱ་གར་བ་ཞེ་ལྔ་མེས་ཚིག་པ།
2024/06/12
ཀམྦོ་ཛ། kamboja
ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཁུངས།
སངས་རྒྱས་པའི་གསུང་རབ་ནས་གསལ་བ།
༡༽ ཨ་ཤོ་ཀའི་རྡོ་བརྐོས་དང་མཚུངས་པར་གསལ་བའི་གཞུང་ཀག་ལས་དང་པོ། «དཀོན་བརྩེགས་གསང་བ་བསམ་གྱིས་ཁྱབ་པ་བསྟན་པ་» (D, vol. Ka, fol. 141b5–6) ལས། “ཡུལ་ཀ་ཤ་དང་། བ་ཧུ་པ་དང་། ཐོ་གར་ཡུལ་ (Tokharistan) དང་། ཡ་བ་ན་➐དང་། ཀམ་པོ་ཛ་དང་། [...] ལྔ་ལེན་དང་།” ཞེས་དང་། གཉིས་པ་«ཐུབ་པ་ཆེན་པོ་དྲང་སྲོང་གར་གས་ལྟས་ཀྱི་རྣམ་པ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གཙུག་ལག་» (D, vol. Ngo, fol. 22a6) ལས། “ཡུལ་ཀམ་པོ་ཛ་དང༌། ཡུལ་བར་བར་དང༌། ཡུལ་སྤོས་འཛིན་དང་བཅས་པ་དག་ཏུ་ཡང་འཁྲུག་ཅིང་ཕན་ཚུན་མི་མཐུན་པ་དང༌།” ཞེས་དང་ཡང་དེ་ཉིད་ (D, vol. Ngo, fol. 43a3-5) ལས། “ཡོལ་ཏ་རུ་ན་དང་། ཡུལ་རུ་ག་ཀ་ཏི་ས་རའི་མི་རྣམས་དང་། ཡུལ་ཀམ་པོ་ཛ་ནས་སྐྱེས་པའི་མི་རྣམས་དང་། ཐོ་གར་གྱི་ཡུལ་ (Tokharistan) དང་།” ཞེས་ཀམྦོ་ཛ་དང་ལྷན་དུ་འབྱུང་བའི་ཡུལ་གྲུ་དེ་དག་ཨི་རན་དང་ཉེ་བ་རྐྱང་རྐྱང་ཡིན་པས་གོང་གསལ་ཨ་ཤོ་ཀའི་རྡོ་བརྐོས་ཡི་གེའི་ནང་དོན་དང་མཚུངས་པར་གསལ།
༢༽ རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་ཞིག་ཡིན་ལ་ཉེ་བ་དང་ཡང་ན་མ་ངེས་པའི་རིགས་གསལ་བའི་གཞུང་ཁག་གཅིག་སྟེ། དང་པོ་«མཆོད་རྟེན་བསྐོར་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་» (D, vol. Sa, fol. 200b4–5) ལས།
ཀམ་པོ་ཛ་ཡི་བུ་མོ་བརྒྱ། །ནོར་བུ་རྣ་ཆ་གདུབ་འཁོར་ཐོགས། །གསེར་གྱི་དཔུང་རྒྱན་འཆང་བ་དང་། །མགྲིན་པ་གསེར་གྱིས་ལེགས་བརྒྱན་པ། །བསྐོར་བའི་གོམ་པ་གཅིག་བོར་བའི། །བཅུ་དྲུག་ཆར་ཡང་མོ་ཕོད་དོ། །
ཡང་ཀམྦོ་ཛ་ནས་རིགས་ལྡན་མཁའ་འགྲོ་མ་འཚོལ་བར་བཤད་ཡོད་པ་སྟེ། «དཔལ་མཁའ་འགྲོ་རྒྱ་མཚོ་རྣལ་འབྱོར་མའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་» (vol. Kha, fol. 154a3–4) ལས། “ཀམ་པོ་ཛ་མ་ཌོམ་བི་མ། །གཏུམ་མོ་དང་ནི་གདོལ་པ་མོ། །བྲམ་ཟེ་མོ་དང་དམངས་རིགས་མོ། །རྒྱལ་པོའི་བུ་མོ་འཕྲུལ་ཆེན་མོ། །”ཞེས་དང་། ཨིནྡྲ་བྷཱུ་ཏའི་«དཔལ་ཁ་སྦྱོར་ཐིག་ལེ་ཞེས་བྱ་བ་རྣལ་འབྱོར་མའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་རྒྱ་ཆེར་འགྲེལ་པ་ཡང་དག་པར་ལྟ་བའི་དྲན་པའི་སྣང་བ་» (D, vol. Ca, fol. 311a7) “དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་ཁ་སྦྱོར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཀམ་པོ་ཛ་ལ་སོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་མ་རྣམས་བཀུག་ནས་འདོད་པ་སྤྱད་པར་བྱའོ། །”ཞེས་སྔགས་ཀྱི་སྤྱོད་པར་མཁོ་བའི་བུད་ཀྱི་རིགས་ཀམྦོ་ཛ་པའི་ནང་དུ་འཚོལ་དུ་ཡོད་པར་བཤད།
ཡང་ཀམྦོ་ཛའི་བུད་མེད་རྣམས་གདོན་འདྲེ་ཡིན་པར་བཤད་པའི་གཞུང་ཁག་གཅིག་སྟེ། «འཕགས་པ་རིག་པ་མཆོག་གི་རྒྱུད་ཆེན་པོ་» (D, vol. Dza, fol. 34b2–6) ལས། “ལོག་འདྲེན་རྣམས་ཀྱི་ལོག་འདྲེན་གྱི་རིགས་ནི་བཞི་མཆིས་ཏེ། སོ་གཅིག་པའི་རིགས་དང་། ཀམ་པོ་ཛའི་རིགས་དང་། […] ཀམ་པོ་ཛའི་རིགས་ལ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་གཡོག་འཁོར་བ་ལང་རྣ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ་བགེགས་དྲུག་ཁྲི་མཆིས་ཏེ། དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་ཆོ་ག་རྒྱས་པ་ལ་བགེགས་བགྱིད་ཅིང་ […] རིག་པ་ཡང་འཇོམས་པར་བགྱིད་དོ། །”