གནའ་བོའི་ཆ་ལུགས།

 རིག་འཛིན་ཁྱུང་པོས་བྲིས།

༡། འདི་ནི་བོད་ནང་པའི་“གར་འཆམ་”གྱི་རྒྱན་གོས་ཆ་ལུགས་ཡིན་ཞིང་གསང་སྔགས་ཀྱི་ལྷའི་རྣམ་པ་དག་ཁྲོམ་དུ་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་

ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད་ལ། གར་མཆམ་གྱི་བར་མཚམས་རེར་རྒྱ་ནག་གི་ཧ་ཤང་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ཨ་ཙ་ར། བོད་པའི་གཡག སོག་པོའི་སྟག་ཁྲིད་ལ་སོགས་པ་ཡང་འཁྲབ་ཀྱིན་ཡོད། 

1: This is the costume of the Tibetan Buddhist dance, where the forms of the deities of the secret tantras are performed in the audieunces. Between the dances, Chinese Hashangs, Indian Acharyas, Tibetan yaks, Mongolian Taktrid (leading tiger), and so on are sometimes performed.

༢། འདི་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་“རྡོབ་རྡོབ་”ཟེར་བ་དེ་ཡིན་ཞིང་སྐྱ་སེར་ཚང་མ་ལ་རྡུང་རྡེག་གཏོང་ཆོག་པའི་མི་སྣ་ཡིན། དཔེར་ན་དུས་རབས་རྙིང་པར་གདན་སའི་རྡོབ་རྡོབ་རྣམས་ཀྱིས་མི་བསད་ནའང་ཉེས་པ་མེད་ཟེར་སྲོལ་ཡོད། གང་ལྟར་ཆ་ལུགས་དང་ཀུན་སྤྱོད་གཉིས་ཀའི་ཐད་ནས་སྟོན་པའི་རྗེས་འཇུག་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཚུལ་དང་གཏན་ནས་མི་མཐུན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་སྙམ་སྟེ། སྟོན་པའི་སློབ་མ་ཡིན་ན་ཞི་བ་དང་ཞི་བའི་ཚུལ་ཅན་ཡིན་དགོས་པ་དགོས་པ་ལས་དྲག་པོ་དམག་ལ་ཆས་པ་ལྟ་བུའི་གོ་མཚོན་བཏགས་ན་ག་རུང་། དམ་ཆོས་འདུལ་བའི་ནང་གསོ་སྦྱོང་ཡན་ཆོད་དུ་གར་སོགས་ཕྲེང་སོགས་སྤང་བྱར་བདམས་ཡོད།

2: This is what Tibetans call the “Dob-dob” of the monasteries, and it is this person who can beat all the monks and lay people. For example, in the old days it was said that if the dob-dob of the monastery killed people, it was not a crime. However, both in appearance and in conduct, I think this is completely unlike the way the followers of the Buddha became monks. If you are a disciple of the Buddha, you must be peaceful and have a peaceful demeanour. Otherwise, it is permissible to wear weapons such as the armor of a warrior. In the holy Dharma, the Vinaya, it is chosen to avoid dancing and ornamant in even Sojong (restoring vows).

༣། འདིར་རྡོ་དང་། རུས་པ། རྭ་ཅོ། འབུ་ཀོག་ལ་སོགས་པའི་རྒྱན་ཆ་འདི་དག་ནི་གནའ་བོའི་དུས་སུ་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་དར་སྲོལ་ཆེ། འོན་ཀྱང་བོད་པས་འདི་དག་མཐའ་ད་རུང་ཡང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ལ་དམིགས་བསམ་གཟི་ནི་ཧ་ཅང་རྩ་ཆེར་བརྩི། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཡོངས་ལ་མཚོན་ན་རྡོ་རྗེ་ཕ་ལམ་དང་། གསེར་དཀར་པོ། མུ་ཏིག་སོགས་དར་སྲོལ་ཆེ་བ་ཡིན་པ་འདྲ། 

3: The use of jewels made of stone, bone, horn, and insect's shell were widespread in the world in ancient times, but Tibetans still use them and specially zi onyz. Then diamonds, white gold, and pearls are probably the most popular jewels in the world

༤། འདི་ཚོ་བཟོ་རྣམ་ཅུང་ཟད་མི་འདྲ་བ་ལས་རྩ་བའི་ཆ་ནས་རིགས་ཧ་ཅང་འདྲ་བས་བོད་སོག་ཐུན་མོང་གི་རྒྱན་ཆ་ཟེར་བཏགས་ནའང་མ་ཆོག་པ་མེད་པར་སེམས། 

4: These are slightly different in style, but basically they are very similar. Therefore, I think it is not inappropriate to call them common Tibetan and Mongolian ornaments.

༥། རྒྱ་བལ་བུ་མོའི་རྒྱན་ཆ། སྤྱིར་ན་རྒྱ་གར་དང་བལ་པོ་གཉིས་ནི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས། རྒྱན་ཆ་ལུགས། སྐད་རིགས་སོགས་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་འབྲེལ་བ་ཧ་ཅང་ཆེ་སྟབས་འདིར་མཉམ་གཅིག་ཏུ་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ན་འགྲིག་པར་སྙམ།

5: The ornaments of the Indian and Nepalese girls in generally very close in every way, such as religion, culture, customs, dress, language, and so on.

༦། སོག་པོའི་རྒྱན་གོས་ནི་རྣམ་གྲངས་མང་ལ་བཟོ་ལྟ་རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱི་རྒྱན་གོས་དང་འདྲ་ཧ་ཅང་འདྲ། དྲང་མོར་བཤད་བོད་ཀྱི་རྒྱན་གོས་མང་པོ་ཞིག་སོག་པོ་ནས་དར་འོངས་བ་ལོ་རྒྱུས་ནང་གསལ་ཡོད་ལ། དངོས་སུ་བདེན་དཔང་བྱེད་ཐུབ་པའི་རིགས་ཧ་ཅང་མང་བ་སྟེ་དཔེར་ན་ཚེ་རིང་ཞྭ་མོ་ལྟ་བུའོ། །

6: There are many types of Mongolian ornamental clothing, and its style is very similar to that of both China and Tibet. In fact, it is recorded in history that many Tibetan ornamental clothing was developed from Mongolia, and there are a great many types that can be directly verified, such as the Tseringma hat.

༧། ཨ་ཧྥི་རི་ཁའི་རྒྱན་ཆ། སྤྲིར་ན་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་གླིང་ཆེན་ལ་རྒྱལ་ཁབ་མང་ལ། དེ་བཞིན་ཡུལ་ཆོས་ཀྱང་ཧ་ཅང་བས་འདི་དང་དེ་ཙམ་ཞེས་ཁ་མཚམས་གཅོད་པར་མི་ནུས་མོད། སྤྱི་ཡོངས་ཁོང་ཚོའི་ཆ་ལུགས་དང་གོམས་སྲོལ་འདི་ལྟ་བུ་ཡིན།

7: The African ornaments in short, there are many countries in the African continent, and the local religions are so many that it is impossible to delineate them, but generally their dress and customs are like this.

༨། འདི་ནི་ཨ་ཧྥི་རི་ཁའི་གླིང་གི་“སུ་ཝ རྫར་ལན་ཌི་”ཡི་ལོ་འཁོར་དུས་ཆེན་ཆེ་ཁག་གཅིག་གི་བྱེད་སྒོའི་རྣམ་པ་རྣམ་པ་ཡིན་ལ་མིང་ལ་“འདམ་རྩྭ་ཞབས་བྲོ་”ཟེར། སྐབས་དེར་ཕྱོགས་སོ་སོ་ནས་བུད་མེད་གཉེན་སྒྲིག་མ་བྱས་པའི་སྨན་ཤར་རིགས་མཉམ་དུ་འདུས་ཏེ་དུས་ཆེན་འདི་གཏོང་སྲོལ་ཡོད་པ་དེའི་སྐབས་ཀྱི་རྒྱན་གོས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡིན།

8: This was the style of one of the great festivals in Swaziland, called the Mud Dance, and the costumes of the unmarried women who gathered from all over to celebrate it.

༩། འདི་ནི་ཨ་རིའི་ཡུལ་མི་“ཏ་ཨོས-ཕུའ་བྷུ་ལོ་”Taos Pueblo ཞེས་སུ་པན་བས་བཏགས་ཤིང་དོན་ལ་གྲོང་ཚོ་ཞེས་པར་གོ་ཆོག འདི་ནི་ཁོང་ཚོའི་རིགས་ཀྱིས་དུས་ཆེན་གཏོང་སྲོལ་གྱི་རྣམ་པ་ཞིག་སྟེ། རྒྱན་ཆ་ཕལ་མོ་ཆེ་བྱ་སྒྲོ་ལས་བཟོས་འདུག་ལ་ཞིབ་ཏུ་བསམ་ན་གནའ་མི་རྣམས་ཁྲ་གླག་སྤྱང་གསུམ་ལ་དགའ་བ་གཅིག་མཐུན་ཡོང་དོན་གང་ཡིན་ནམ། ང་ཚོ་བོད་པས་ཀྱང་གླིང་གི་དཔའ་རྟུལ་གཙོ་གྲས་ལ་ཁྲ་གླག་སྤྱང་གསུམ་དུ་འབོད། ཁྱད་པར་དུ་སོག་པོས་སྤྱང་ཀི་ནི་ལྷ་སྲུང་དུ་བཀུར་བ་འདྲ་སྟེ་དཔའ་བོ་“ཏ་མོ་ཇི་”འམ་“ཇིང་གི་སི་ཁང་”གི་ལོ་རྒྱུས་ལ་བལྟས་པས་ཀྱང་ཤེས་ནུས་སོ། །

9: This Americans customs called "Taos Pueblo" named by Spainish people which means town. This is a form of the custom of celebrating festivals by their people. Most of their ornaments are made of feathers. If one thinks carefully, why did the ancients agree in liking the three—the hawk, the eagle, and the wolf? We Tibetans also call the three—the hawk, the eagle, and the wolf—the main warriors of the continent. In particular, it seems that the Mongols revered the wolf as a divine protector. This can also be understood by looking at the story of the warrior Tāmoji or Gingiskhan.

༡༠། འདི་དག་ནི་བཤད་མ་དགོས་པར་སྒང་པ་བོད་ཀྱི་མེ་ཏོག་ཅེས་འབོད་པའི་སྨན་ཆུང་དག་གི་ཆ་ལུགས་དང་རྣམ་པ་ཡིན་ལ། འདིའི་ལུགས་དང་གོམ་སྲོག་སོགས་ངས་འདི་ནས་དགོས་པར་མི་སེམས་སོ། །

10: These are, of course, the dress and appearance of the women called “the flowers of Tibet”, and I do not think it is unnecessary to explain here the dress and walking posture of Tibetan ladies.

༡༡། མཛེས་ཆོས་ཀྱི་ལྟ་བ་ནི་སྐྱེ་བོ་སོ་སོའི་རིག་གནས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དང་ཡུལ་སྲོལ་བག་ཆགས། དེ་བཞིན་ཁམས་དབང་དང་དགའ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་རིགས་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ཞིག་འོང་གིན་ཡོད་པ་སྟེ། དཔེར་ན་པར་རིས་འདི་ལག་ལས་དང་པོ་ནི་ཨི་རྗིབ་གནའ་མི་དག་གི་རུས་པ་བལྟས་ན་སོ་ལ་ཕྲ་བརྒྱབ་ནས་མཛེས་བཟོ་བྱས་མྱོང་བ་མཐོང་ཐུབ། དེ་བཞིན་དུས་རབས་ ༡༩ ཡན་མན་དུ་མང་པོ་ཞིག་གསེར་སོ་བསྐོན་རྒྱུར་ཧ་ཅང་དགའ་ཞིང་བོད་པ་ནི་ད་རུང་དེ་ལས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་དགའ། འོན་ཏེ་སོ་ལ་གསེར་བསྐོན་ཡུན་རིང་ན་རྗེས་མར་སོ་རུལ་ཞིང་བེད་མེད་དུ་འགྱུར་བ་དང་སྡུག་ན་སོ་ལ་སྐྲན་ནད་སོགས་བསྐྱེད་སྲིད་པས་གཟབ་ན་ལེགས་པར་བསམ། 

11: Aesthetic conceptions vary widely, depending on an individual’s cultural environment, local customs, disposition, and interests. For example, the ancient Egyptians practiced gold-plating their teeth, a custom that became popular in the nineteenth century and remains common in Tibet today. However, caution is advised with this practice, as prolonged use can lead to tooth decay, rendering the teeth useless, and in the worst case, it may even contribute to the development of cancer.

༡༢། བུད་མེད་འདི་ནི་“ཨིན་ཌོ་ནི་སི་ཡའི་” (Indonesia) བུད་མེད་ཡིན་ཞིང་སོ་གཅན་གཟན་གྱི་མཆེ་བ་ལྟར་རྩེ་མོ་རྣོ་བ་བཟོས་ནས་མཛེས་མར་བརྩི་བའི་ལུགས་སོ། །འདི་ཡང་དང་དུ་ལེན་པར་འོས་པའི་ཆ་ལུགས་གཅིག་ནི་མ་ལགས་ཏེ་སོ་བཅག་ན་རྗེས་མ་སོ་མྱུར་དུ་བུད་འགྲོ་བའི་ཉེན་ཁ་ཆེ་ལ་ཟབ་བཟའ་བར་སྟབས་མི་བདེ་བས་སོ། །

12: This Indonesian woman whose teeth were sharpened like the fangs of a predator and was considered beautiful. This is not a style that is suitable to adopt. If one breaks one’s teeth, there is a great danger that the next teeth will fall out quickly, and it is inconvenient to eat deeply.

༡༣། སྐེ་བཟོ་མཐོ་བའི་བུད་མེད་འདི་ནི་འབར་མའམ་མ་ཡན་མའི་ (Burma) རྒྱལ་ཁབ་དང་ཐ་ལན་ཌའི་ (Thailand) རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་རི་རྒྱུད་ཁ་ཁུག་ལ་འཚོ་བའི་འབར་མ་བོད་རིགས་འདྲེས་མ་དག་གི་བུད་མེད་ཡིན། ཁོང་ཚོའི་སྲོལ་རྒྱུན་དུ་བུད་མེད་ཚོ་སྐེ་ཇི་ཙམ་རིང་ན་དེ་ཙམ་མཛེས་མར་བརྩི་བས། བུ་མོ་རྣམས་ཆུང་ཆུང་སྐབས་ནས་བཟུང་སྐེ་ལ་ཨ་ལོང་རིན་པར་བསྐོན་ནས་སྐེ་རིང་དུ་གཏོང། མཐར་ངང་པ་དང་ཁྲུང་ཁྲུང་འདྲ་བའི་བུ་མོ་འདིའི་རིགས་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། 

13: The high-necked women are Burman-Tibetan individuals who live in the mountains on the border between Myanmar and Thailand. Traditionally, a longer neck is considered a mark of beauty. From an early age, girls wear rings around their necks to elongate them. Over time, these girls develop an appearance reminiscent of a goose or a crane due to their elongated necks.

༡༤། པར་རིས་འདི་གཉིས་ཀྱི་སྣང་བརྙན་ལ་གཟིགས་དང་། འདི་དག་ནི་གནའ་བོའི་ཨ་ཞང་ཚང་གི་“རྒྱ་མོ་བྱིའུའི་རྐང་མ་”ཞེས་གྲགས་པ་དང་དེའི་རིགས་ཀྱི་རྐང་པ་དག་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་ཚོ་ཆུང་ཆུང་སྐབས་ནས་རྐང་པ་རས་སོགས་ཀྱིས་བསྡམས་ནས་ཆེ་མ་བཅུག་པར་རྐང་པ་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་བཟོས་ཏེ་མཛེས་མར་བརྩི། ང་ནི་རྐང་འདི་མཐོང་བ་དང་སྐྱུག་མེར་ལངས་ཏེ་ལྟ་མི་འདོད་པ་ཞིག་རེད། 

14; Look at the images of foot, which are what are known as the “Chinese bird feet” in ancient China, and the feet of this type. When they were small, they were made like this to beautify them, tying their feet with cloth and so on so that they would not grow. When I saw these feet, I felt nauseous and did not want to look at them.

༡༥། འདི་ནི་ཨིན་ཌོ་ནི་སི་ཡའི་མཚོ་གླིང་པ་པུ་ཨུའེ་ (Indonesia's Papua) ཞེས་པའི་ཡུལ་སྲོལ་དུ་བུ་ཚོས་རང་གི་རྒྱབ་ཆུ་སྲིན་གྱི་ལྤགས་པ་ལྟར་འབྲུམ་བུར་བཟོ་ནས་ངོམ་ན་རྫིག་པོར་བརྩི་བའི་ལུགས་ཡིན། ད་རུང་རྫིག་པོ་ཙམ་མིན་པར་ཆོ་ག་ཆོས་སྤྱོད་དང་འབྲེལ་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན།

15:  In the Papuan Islands, in Indonesia, boys are supposed to show off their backs with markings like the skin of crocodiles, which is not only stylish but also ritually and religiously relevant.