ཆེས་ཐ་མའི་མི་སྐད། ༩༽

༩) ཨལ་ཧྥུ་ པལ་མར་ (Alf Palmer 1891 – 1981) ནི་ཝ་རུང་གྷའི་སྐད་རིགས་སྨྲ་མཁན་ཐ་མ་དེ་རེད། ཁོང་ནི་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་ཁུ་ཡེན་ལན་ཌི་ (Queenland) སྟེ་རྒྱལ་མོའི་ས་ཆ་ཟེར་བའི་ཊོན་ཝིལ་ན་སྐྱེས་ཤིང་ཐ་མ་ས་གནས་དེ་ག་རང་དུ་གྲོངས་ཡོད་པ་དང་པར་རིས་ནང་གི་གཡོན་ཕྱོགས་སུ་བཞུགས་མཁན་དེ་ཡིན། ཁོང་ནི་ས་གནས་དེའི་ཡུལ་མི་ཡིན་སྟབས་རང་གི་ཕ་སྐད་སྨྲ་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ཁོང་གིས་མི་ཚེའི་ནང་ཉི་ཧོང་དང་ཨོ་སི་ཊི་ལ་ཡིའི་ནང་ནས་སྐད་རིགས་ཉམས་གསོའི་བྱ་བར་འབད་བརྩོད་གང་ཐུབ་གནང་ཡོད། གང་ལྟར་ད་ཆ་ངས་བཀོད་ཀྱིན་པའི་སྐད་རིགས་འདི་དག་ནི་ལོ་རྒྱུས་ནང་གི་ཟིན་ཐོ་ཙམ་ཞིག་དུ་གྱུར་ཟིན་པ་རེད། དེས་ན་ད་ལྟའི་ལྕགས་གཟེབ་ཏུ་བསྡམས་པ་འདྲ་བའི་ང་ཚོ་བོད་གངས་པའི་ཕ་སྐད་འདིའི་མ་འོངས་པའི་གནས་སྟངས་གང་འདྲ་ཡིན་ན་བསམ་བཞིན་ང་རྒྱུན་དུ་ཕངས་སེམས་དང་ཞེད་སྣང་གཉིས་ཀ་སྐྱེ་བཞིན་ཡོད།

གདུང་སྲས་ཕྲིན་ལས་ནོར་བུ་མཆོག་སྐུ་གཤེགས་པའི་ཡིད་སྐྱོའི་གནས་ཚུལ།

གདུང་སྲས་ཕྲིན་ལས་ནོར་བུ་མཆོག་ (1931-2011) ནི་དེང་སྐབས་བོད་ནང་པའི་ཆོས་རྒྱུད་ཀྱི་ནང་གསེས་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་དབུ་འཛིན་དམ་པ་དོན་གྱི་ཕྱིར་དུ་མཚན་ནས་བོས་ན་སྐྱབས་རྗེ་འཇིགས་བྲལ་བདུད་འཇོམ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ (1835-1904) གི་རིགས་སྲས་ཀྱི་ཐུ་བོ་དང་། སྔ་འགྱུར་རིག་འཛིན་རྒྱུད་པའི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་དཔལ་བཟང་པོའི་སྐྱེ་སྤྲུལ། དཔའ་སྔ་འགྱུར་བའི་ཟབ་ཆོས་མཐར་ཐུག་འོད་གསལ་སྙིང་ཐིག་གི་རྒྱུད་འཛིན་བླ་ན་མེད་པའི་མཁས་གྲུབ་གཉིས་ལྡན་གྱི་སྐྱེས་ཆེན་ཞིག་ཡིན། སྔར་བོད་ལ་དུས་འགྱུར་མ་བྱུང་བའི་ཡར་སྔོན་དུ་སྔ་འགྱུར་བའི་མ་དགོན་ཆེན་པོ་གྲྭ་ཕྱི་སྨིན་གྲོལ་གླིང་དུ་བགྲང་བྱ་དགུའི་རིང་ལ་དཔའ་རྙིང་མའི་མདོ་སྔགས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་ཁག་ལ་སློབ་གཉེར་མཐར་ཕྱིན་པ་གནང་ཡོད། རྗེས་སོར་བཙན་བྱོལ་ལ་ཕེབས་རྗེས་ད་བར་ནུབ་ཨ་རི་ལ་བཞུགས་ཏེ་ཕྲིན་མཛད་ཕྲིན་བླ་ན་མེད་པ་བསྐྱངས་ཡོད་པ་དང་། ད་ལོ་སྟེ་༢༠༡༡། སྤྱི་ཟླ་༡༢། ཚེས་ ༢༦ ཉིན་གཟུགས་སྐུའི་བཀོད་པ་ཆོས་དབྱིངས་སུ་བསྡུ་ཚུལ་བསྟན་དུས་དགུང་གྲངས་ ༨༠ ཐམ་པ་ཏག་ཏག་བཞེས་ཡོད། །

མེ་འཁོར་ལམ།

map

འཛམ་གླིང་ནང་གི་གནམ་ཐང་མཐོ་ཤོས་བོད་དུ་བཟོ་འཆར། ཤིན་ཧ་གསར་ཁང་ནས་གསལ་བསྒྲགས་གནང་དོན་ལ། ལོ་རྗེས་མར་བོད་བྱང་ཐང་ནག་ཆུ་ས་ཁུལ་དུ་འཛམ་གླིང་ནང་གི་གནམ་ཐང་མཐོ་ཤོས་དེ་གཟུགས་འཆར་ཡོད་ཅིང་དེའི་མཐོ་ཚད་ལ་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྤྱི་ཁྲུ་ ༤༤༣༦ ཡོད་ཅིང་ད་ཡོད་གནམ་ཐང་མཐོ་ཤོས་ཆབ་མདོ་ས་ཁུལ་ཚ་བ་གུར་སྐྱེམས་ཐང་གི་གནམ་ཐང་ལས་སྤྱི་ཁྲུ་ ༡༠༢ གཉིས་ལས་མཐོ་བ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྤྱི་ཁྲུ་གྲུ་བཞི་མ་ ༢༦༧ ཡིན་ཞིང་འགྲོ་གྲོན་ལ་རྒྱ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་ ༡༨ དམ་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༢༨༠ བཏང་སྟེ་ལོ་གསུམ་གྱི་ནང་སྒོ་འབྱེད་ཐུབ་པའི་རེ་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཚུལ་འདུག བྱང་ནག་ཆུ་གྲོང་བརྡལ་ནི་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་ས་ནས་སྤྱི་ལེ་ ༢༥༠ ཙམ་གྱི་བར་ཐག་ཆོད་པའི་བྱང་ཤར་ཁུལ་དུ་ཡོད་ཅིང་གོར་མོ་ནས་ལྷ་སའི་དབར་གྱི་མེ་འཁོར་ལྕགས་ལམ་དེ་ཡང་ནག་ཆུ་ས་ཁུལ་དུ་འཁེལ་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་ལེས་པེ་ཀོར།

ཨ་ལེས་པེ་ཀོར།

ནམ་ཞིག་མཐོང་ཡང་འཛུམ་མུ་ལེར། གང་དུ་ནེམ་ཡང་འབུལ་ཤིག་གེར། སུ་ཡིས་ཉོས་ཀྱང་སྤྲོ་སྣང་སྟེར་བའི་ཡིད་འོང་གི་ངའི་ཨ་ལེ་པེ་ཀོར། ཁྱེད་ནི་བྱིས་པ་ཆུང་ཆུང་དག་གི་སེམས་ཁོང་ནས་གཅེས་པའི་དགའ་རོགས་དང་རྩེ་རོགས། གྲོགས་མེད་ཁེར་རྐྱང་གི་སྡུག་རོགས་དང་སྐྱོ་རོགས་ཤིག་ཀྱང་རེད། ཡིན་ནའང་ངས་དགའ་བའི་སེམས་གཏམ་གླུ་དབྱངས་སུ་བླངས་ཤིང་བརྩེ་བའི་དུང་སེམས་མེ་ཏོག་རུ་བཞད་པ་དག་ཁྱེད་ཀྱིས་ནམ་ཡང་མ་གསན་མ་གཟིགས་པའི་ཚུལ་བཞུགས་དོན་གང་ཡིན་ན། སྙི་མོ་བལ་འཇམ་གྱིས་རྩེ་ཆས་ཆུང་ཆུང་ཁྱེད་ལ་མཁྲེག་པོ་ངར་ལྕགས་ཀྱི་སྲོག་སྙིང་སུས་བསྒྲིགས་སོང་ལགས། གསུངས་དང་། 

ཨེ་རག

སྙིང་རྗེ་མི་སྐྱེ་བའི་བྱེ་ཐང་ཞིག་ན། ཡོད་ཚད་ཐམས་ཅད་གནོད་སེམས་དང་ཕྲག་དོག འཁོན་འཛིན། འདོད་རྔམས་སོགས་མཉམ་གཅིག་ཏུ་བསྲེས་ཏེ་སྦྱར་བའི་རྫས་སྒྱོགས་དེ་གས་སོང་འདུག གཟིགས་དང་། དངོས་ཟོག་དང་ཁང་པ། མི་དང་དུད་འགྲོ་ཡོད་ཚད་མཉམ་གཅིག་ཏུ་བསྲེས་པའི་པའི་སླར་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འབར་རྫས་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ནས་འདུག །

ཙ་རིའི་ཀྲད་པ་དང་ཨ་མའི་དད་པ། གཉིས་པ།

ཙ་རིའི་ཀྲད་པ་དང་ཨ་མའི་དད་པ། གཉིས་པ།

ད་ཚོད་དུམ་བུ་དང་པོའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་བྱུང་ནས་མི་ལོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་བརྒལ་ཟིན་ལ་ནོར་རྗེས་འདེད་མཁན་གྱི་བུ་ཆུང་སྣབ་འཛར་དེ་ད་ལྟ་དཔྲལ་བར་གཉེར་རིས་བབས་པའི་དལ་ཡོལ་ཞིག་དུ་གྱུར་འདུག་པས། དད་འདུན་ཟབ་པའི་ཨ་མ་ཁོང་ནི་རྣམ་པ་ཚོར་ཞུ་མི་དགོས་པར་སྐྲ་དཀར་གྱི་ཚར་ཞྭ་མནབ་པའི་བགྲེས་མོ་ལོ་ལོན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ལོས་ཡོད་ཨང་། སྟབས་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་དེང་རབས་འཕྲུལ་རིག་གི་དཔལ་ཡོན་རབ་ཏུ་དར་བའི་གནས་སྟངས་བཟང་པོ་འདིའི་འོག་ནས་ཨ་མ་དངོས་སུ་མ་མཇལ་རུང་། རྒྱུན་དུ་དྲོད་ཁོལ་མ་ཡལ་བའི་ཞལ་གསུང་སྙན་མོ་དག་ལག་འཕྲིན་ནས་ཉན་ཆོག་ལ་མཚམས་རེ་་དྲྭ་ཐོག་མེ་ལོང་ནས་ཞལ་རས་ཡང་ཉི་མ་འདེ་འདེ་བྱེད་ཆོག

ད་ནི་སྔོན་མའི་འཕྲོ་ནས་བཤད་ན། ང་རང་ལོ་ན་བཅུ་མ་ཟིན་པའི་སྔོན་ནས་བཟུང་ཞོགས་ལྟར་ནོར་ཕྱུགས་རྩ་ཁར་བསྐྱལ་རྗེས་ཁྱིམ་དུ་སྔ་དྲོ་བོད་ཡིག་ཀློག་འདོན་སྦྱོང་། དགོས་མོ་རི་རྒྱབ་ན་ནོར་བསྡུ་རུ་འགྲོ་དགོས་ཀྱི་ཡོད། སྐབས་དེར་ང་ལ་ཆེས་བཟོད་པར་དཀའ་བའི་དཀའ་ཚེགས་གཉིས་ཡོད་པ་སྟེ། གཅིག་ནི་རི་ཁར་གྲོང་ཚོ་དང་གྲོང་ཚོའི་ཕྱུག་རྫི་བྱིས་པ་དག་གི་དབར་རྫོགས་དུས་མེད་པའི་འཁྲུག་འཛིང་གི་ནམ་ཟླ་རིང་མོ་དེ་ཡིན་ཞིང་ང་ལ་མཚོན་ན་དོན་དངོས་ཀྱི་གཡུལ་ས་ཞིག་ཏུ་ཡང་ཆགས་ནས་ཡོད། ང་ཚོའི་གྲོང་པར་དུད་ཚང་བཅོ་ལྔ་ལྷག་ཡོད་རུང་དགུན་ཁར་ནོར་ཕྱུགས་ཡུལ་པར་ཚགས་མཁན་ཁྱིམ་ཚང་གཉིས་གསུམ་ལས་མེད་རྐྱེན་ང་ཚོ་ཉིན་རི་བའི་ཕྱུགས་རྫི་རྡོག་མ་གཉིས་གསུམ་དེ་གཡུ་གྲོང་བ་དང་། སྐྱིད་མཁར་བ། ཝ་ལ་བ་སོགས་ཀྱི་དབང་འོག་ཏུ་རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་སྐབས་གྲལ་རིག་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་མནར་གཅོད་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་པ་རེ་མྱོང་དགོས་ཙང་ཡིན། ད་རུང་ང་ཚོ་བྱིས་པ་གསུམ་པོ་ལམ་ཁར་རྩེ་འཇོས་གཡེངས་ཏེ་མུན་པ་རུབ་སྐབས་གཞི་ནས་བྲེལ་འཚུབ་འཚུབ་ཀྱིས་ནོར་རྗེས་སུ་བརྒྱུགས་རུང་ནོར་ཚང་བར་མི་འདུས་པ་དང་ཕྱི་འགྱངས་ཤོར་ཐེངས་རེར་ཨ་མས་བརྡུང་རྒྱུ་དེ་ཡང་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན།

གཉིས་པ་ནི་ངས་མི་འདོད་པའི་སྤོ་བོ་ལགས་ཀྱིས་བོད་ཡིག་ཀློག་བསླབས་པ་དག་སྦྱོང་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ཙང་ཡིན། གང་ལྟར་ཁོང་གི་བཀའ་དྲིན་ལས་ང་རང་བོད་ཡིག་ཀློག་བདེ་པོ་གང་མཚམས་ཡོད་པས་ཉིན་མ་རེར་འབུམ་གླེགས་བམ་རེ་སྔ་འདོན་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། 

ངས་འབུམ་བཏོན་ཚུལ་བཤད་དུས་ཀློག་པ་པོས་ང་ཆུང་དུས་ནས་གྲྭ་པ་ཞིག་མིན་འགྲོ་བསམ་སྲིད་ཀྱང་དེ་འདྲ་ཞིག་གཏན་ནས་མ་རེད། ང་ཚོའི་ཡུལ་སྲོལ་ལ་བུ་མང་ཆེ་བས་ཆོས་དཔེ་ཀློག་ཤེས་ཤིང་དགུན་ཁར་སྤྱི་སྒེར་གྱི་རིམ་གྲོ་འཚོགས་སར་ཕོ་གསར་དག་འཛོགས་ནས་བཀའ་འགྱུར་དང་འབུམ་སོགས་འདོན། དམིགས་བསལ་ཚིགས་བཅད་ལ་འདོད་དབྱངས་སྙན་པོ་མི་འདྲ་བ་རྣམ་གྲངས་དུ་མས་གྱེར་ཞིང་། ཚིགས་ལྷུག་ལ་ཡང་གྱེར་ཆོག་པ་སྟེ་མདོ་སྡེ་ཕལ་པོ་ཆེའི་བགྲང་བརྩི་དང་འབུམ་ཉ་པའི་རྒྱུ་རློམ་འགྲེ་སོགས་ལ་དབྱངས་སྙན་མོ་དག་འགུགས་སྲོལ་ཡོད། རིམ་གྲོའི་གོ་སྐབས་འདི་བརྒྱུད་ནས་ཨ་མཆོད་ཚོ་དང་ཁྱིམ་ཚང་གི་བུ་མོ་གཉིས་འགྲིགས་སོང་བ་ཉུང་ཉུང་མིན་ལ་ཐ་ན་བདག་མོ་དང་ཨ་མཆོད་གཉིས་ཀྱིས་ནལ་བཤམས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱང་ཁ་ཤས་ཡོད།

ཆེས་ཐ་མའི་མི་སྐད། ༡༠༽

༡༠། ཊེཝ་ཧྥིག་ཨེ་སེན། (Tevfik Esenç) ༡༩༠༤ ནས་ ༡༩༩༢ ལོ་བར་བཞུགས། ཁོང་ནི་ཨུ་བྷཱུ་ཁུའི་སྐད་རིགས་སྨྲ་མཁན་ཐ་མ་དེ་ཡིན་པར་གྲགས། སྐད་རིགས་འདི་ནི་བྱང་ཁེའུ་ཁེ་ཤན་སྟེ་ཡོ་རོབ་ཤར་ཁུལ། མཚོ་ནག་པོའི་མཚོ་འགྲམ་ཁུལ་གྱི་ཤ་མདོག་དཀར་ལ་སྐྲ་སུ་ལུ་ཅན་གྱི་མི་རིགས་དག་གིས་སྨྲ་བའི་སྐད་རིགས་ཤིག་ཡིན་པར་བཤད། བར་སྐབས་ར་ཤི་ཡ་དྲག་པོས་དབང་བསྒྱུར་འོག་ཉམས་རྒུད་དུ་སོང་བ་འདྲ། གང་ལྟར་སྐད་རིགས་འདི་ཐ་མ་ཊོར་ཀས་ནང་དུ་གནས་ཤིང་དེ་ནས་རྦད་དེ་ཤི་བར་ཚར་བཤད། སྐུ་ཞབས་ཊེཝ་ཧྥིག་ཨེ་སེན་ལགས་ནི་རྣམ་དཔྱོད་གྲུང་ཞིང་སྐད་རིགས་ཁ་ཤས་མཁྱེན་མཁན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། སྤྱིར་ཁོང་གིས་སྐད་རིགས་སླར་གསོའི་བྱ་གཞག་ལ་ཆེ་མཐོང་གནང་ཞིང་། དམིགས་བསལ་ཨུ་བྷུ་ཁའི་སྐད་རིགས་སྨྲ་མཁན་ཆེས་ཐ་མ་དེ་ཁོང་རང་ཉིད་ཡིན་པ་འདུ་ཤེས་ཟབ་མོས་རང་གིས་འཇོན་ཚོད་ཀྱིས་ཟིན་བྲིས་དང་སྒྲ་འཇུག་སོགས་གང་ཐུབ་གནང་ཡོད་འདྲ། དེ་དག་ལས་ཁ་ཤས་ཡུ་ཊོབ་ནང་དུ་ཡང་གཟིགས་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད།

Christmas ཁ་རི་སི་མ་སི་དུས་སྟོན།

ཁ་རི་སི་མ་སི་དུས་སྟོན།  <སྟོན་པ་ཡེ་ཤུའི་འཁྲུངས་སྐར>



འགྲོ་བའི་དོན་དུ་བསམ་བཞིན་ཕེབས་ཀྱང་རུང་། །
ལས་ཉོན་དབང་གིས་འཁོར་བར་འཕངས་ཀྱང་ཆོག །
ཡ་རབས་དམ་པའི་ངང་ཚུལ་རྫོགས་རྒྱུར་པའི། །
 ཡབ་ཆེན་མ་ཤི་ཀ་(Jesus)ལ་གུས་པས་འདུད། །

ཝིར་ཇིན་མེ་རས་(Virgin Mary)མེ་ཏོག་གསར་པ་ཉིད། །
རྗོ་ས་ཧྥུ་(Joseph)ཡི་བག་མར་ཐོན་ཁ་མར། །
ཕ་མེད་ནལ་བུ་མངལ་དུ་འཁོར་འདུག་ཟེར། །
རྗེའུ་ལུགས་ལྟར་ན་རྡོ་རུབ་སྲོག་ཁྲིམས་ཡིན། །

རྗེ་ས་ཧྥུ་ཡང་ཚུལ་མིན་མིང་ཆད་དེར། །
ཞེ་ལོག་གཉེན་སྒྲིག་འདུན་པ་དོར་བའི་སྐབས། །
མར་རས་རྗེས་ཧྥུ་གཉིས་ཀའི་མནལ་ལམ་དུ། །
འདོད་རྒུར་དབང་སྒྱུར་ལྷ་ཡི་ཕོ་ཉ་ཡིས། །

ནལ་བུ་འདི་ཉིད་བྱིས་ཕྲུག་མ་ཡིན་ཏེ། །
བརྟན་གཡོའི་བྱེད་པོ་ལྷ་ཆེན་གྷོ་ཌི་(god)ཡིས། །
འགྲོ་བ་མི་དག་ཐར་ལམ་འཁྲིད་པའི་ཆེད། །
ལྷ་ཡིས་སྤྲུལ་པའི་མི་བུ་ཡིན་ལུང་བསྟན། །

སྤྱིར་ན་འགྲོ་བ་མི་དག་ལ་ལྷ་ལ་དགའ། །
དགོས་སུ་གནའ་མིའི་རེ་ལྟོས་ལྷ་ལ་འཆའ། །
རབ་རིབ་གཉིད་ལམ་ནང་གི་ལྷར་སྣང་དེས། །
དངོས་དོན་ཡེ་ཤུའི་མཛད་རྣམ་ཞལ་ཁ་ཕྱེས། །

མ་བརྟགས་མཛད་རྣམ་སྙན་པོའི་བུར་ཁུ་དེ། །
མི་ཤེས་བྱིས་པའི་རོ་འཛིན་མངར་མོད་ཀྱང་། །
མ་འཁྲུལ་རིགས་པས་བློ་སྒོ་ཅུང་ཕྱེས་ན། །
མི་བདེན་མཁྲིས་ཁུའི་རྒྱུ་རུ་ངང་གིས་གསལ། །

དོན་དུ་མར་རས་བློ་ཡིས་མ་ཐོངས་པར། །
རྒྱབ་ཏུ་བྱིས་ཕྲུག་ཁུར་ཡང་ལྟོས་མེད་ཀྱིས། །
ཁྱིམ་དུ་ཆུང་མར་བསུ་བའི་ཐབས་བྱུས་སུ། །
རྨི་ལམ་ལུང་བསྟན་འདི་འདྲ་བཤད་རྒྱུ་དྲན། །

རྗོ་སེས་མར་རས་ཆུང་མར་བསུས་པའི་རྗེས། །
པང་དུ་ཕ་མེད་བྱིས་པ་ཡེ་ཤུ་འཁྲུངས། །
བར་དུ་འཇིག་རྟེན་བྱེད་པོའི་ལྟ་གྲུབ་སྤེལ། །
ཐ་མ་རོ་མན་རྒྱལ་པོས་སྲོག་ཁྲིམས་བཅད། །

ད་ལྟ་འཇིག་རྟེན་ཟླུམ་པོའི་ཁྱོན་ཀུན་ན། །
ཁྲམ་རིས་ཅན་གྱི་བསྟན་པ་བླ་ན་མཐོ། །
རང་ཉིད་ནང་པའི་ཕྱོགས་སུ་མཁྲེགས་བཟུང་གིས། །
གཞན་ལུགས་ཡེ་ཤུའི་བསྟན་ལ་སྤྱོས་པ་མིན། །

སྐྱོ།

ཉི་མ་ནུབ་རིའི་མགོ་ཐོག་ཏུ་བབ་དུས། །
ཉི་འོད་ཡོད་ཚད་ཐལ་མདོག་ཏུ་གྱུར་འདུག །
ལྕང་སྡོང་ཁེར་སྐྱེས་སྟོན་མཇུག་ལ་ཐོན་དུས། །
ལོ་མ་སེར་པོའི་སློག་རུལ་དེ་འཛར་སོང་། །
དྭངས་གསལ་ཨ་སྔོན་མེ་ལོང་གི་ངོགས་སུ། །
ཁུག་སྣ་མོག་པའི་སེང་རས་ཞིག་བཀབ་སོང་། །
སེམས་པ་ཕྲ་མོའི་སེམས་རྟེན་གྱི་མེ་ཏོག །
དགུན་ལྷག་བཙན་པོས་བཙན་དབང་གིས་ཕྲོག་སོང་། །
ཟུང་ཁྲག་འཁྱགས་པའི་ཡ་ཆུང་གི་སྦུག་ནས། །
རྣམ་ཤེས་ཕྲ་མོ་གྲང་འདར་ལ་ཤོར་སོང་། །
འཆི་མ་མེད་པའི་མིག་ཟུང་གི་ངོགས་སུ། །
འཚོ་བ་ཟད་པོའི་སྐྱ་རིས་དག་བྲིས་སོང་། །

སྐྱ་མ་བན།

དོན་ཡང་དག་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དབུ་མ་ཞིག་ཡོད་དམ། དེང་སང་བོད་ནང་པའི་བླ་ཆེན་རྣམ་པས་མཚོན་ཏེ་ཕྱི་ཚུལ་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ལུང་དུམ་རེ་ཁ་ལ་ཁྱེར་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཡོད་ཚད་པོ་དབུ་མའི་ལམ་རྐྱང་རྐྱང་རེད། སྤྱིར་ཡར་མཐོ་ས་ལྷ་ཆོས་ནས་བཤད་ན་ཐབས་ཅན་སྟོང་པར་སྨྲ་བ་ཀླུ་སྒྲུབ་དང་གཞི་ལྔ་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འདོད་པའི་བྱེ་སྨྲ་གཉིས་ཀྱང་མི་འགལ་ཚུལ་དང་།

བཙས་སྐར།

བཙས་སྟོན་འཁྲུངས་སྐར་མ་ཟེར། །
བསྒྲུབས་པའི་བྱ་གཞག་མེད་པར། །
ནམ་དང་ཉི་མ་ཤོར་ཏེ། །

ཨ་ཐང་ཆད་པའི་ཉིན་རེད། །
མདུན་ལ་སྤྲུ་ཐུད་བཤམ་སྟེ། །
མཆོད་མེ་ཕུས་ཡིས་བསད་མེད། །
རྒྱབ་ལ་གཟབ་འཆོར་སྤྲས་ཏེ། །
སྤྲོ་བས་དགའ་འབོད་བྱས་མེད། །
འཁོར་དུ་མཛའ་གཤེས་འདུས་ཏེ། །
བཀྲ་ཤིས་ཁ་གཡང་མི་འདུག །
ང་དང་ཁང་སྟོང་ངེད་གཉིས། །
གཅིག་ཡུས་གཅིག་འཕོ་བཞིན། །
ཞོ་ཁོག་བག་ལེག་གཉིས་ཀྱིས། །
གྲོད་པའི་བུ་ལོན་སོད་སོང་། །

སློབ་ཕྲུག་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་ལགས།

བློ་དང་རིག་པ་ཉི་བཞིན་གསལ་ཀྱང་ཧོན་མ་འཐོར། །
གུས་ཞུམ་དཔྲལ་གོར་ས་ལ་ཕབ་ཀྱང་ངོར་མི་ལྟ། །
ཡིག་རྒྱུགས་ཨང་ཀི་གོ་དགུ་བླངས་ཀྱང་སྨོན་མི་འཆོར། །
ངོས་ལྐོག་གཉིས་ལ་ངོ་གདོང་གཅིག་པའི་རང་ཚུགས་དེར། །
བཅོས་མིན་སེམས་ཀྱི་དུང་ཁ་ཤོར་སོང་མེས་པོའི་ཚ་བོ་ཆུང་ཆུང་ལགས། །

ཡ་མ་ཟུང་གི་དེང་དུས་བོད་ཀྱི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོ། །
མགོ་སྤུ་སེར་པོ་གནམ་དུ་ཀེར་བ་ཡར་ཐོན་རེད་དམ་བྱ་དེ་རེད། །
འཕོང་མགོའི་དོར་ཆབ་རྒྱིད་པར་ཕབ་པ་དེང་རབས་རེད་དམ་ངོ་ཚ་རེད། །
རྒྱུགས་རྭར་དྲི་ཤོག་སྦས་ཏེ་འཁྱེར་བ་འཇོན་པོ་རེད་དམ་འུ་ཐུག་རེད། །

ཁོ་བོས་དཔྱད་ན་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ལས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་རྐྱང་རྐྱང་དང་། །
བུ་ཆུང་ཡེ་རྡོར་ཕྱི་མ་དག་གི་ལྡོག་དང་འགལ་ཟླ་རྐྱང་རྐྱང་རེད། །
དབུ་ནག་བོད་ཀྱི་དབུ་སྐྲ་སྨུག་པོ་ཁྱེད་ཀྱི་དབུ་ན་ཤམ་མེར་ཡོད། །
དོར་ཆབ་དགོས་སའི་སྐེད་པའི་དཀྱིལ་དུ་མཐོ་དམན་རན་པར་ཁྲིགས་སེ་ཡོད། །

དྲི་ཤོག་མི་དགོས་སེམས་པའི་ནང་དུ་གང་དང་གང་དགོས་གསལ་ལེར་ཡོད། །
འགའ་རེས་ཟེར་ན་བསོད་ནམས་གྲུང་ཟེར་རྒྱུན་དུ་གཅེས་ཤིང་བརྩེ་བར་བྱེད། །
གཞན་གྱིས་གསུངས་ན་ལྷ་མོ་མཛེས་ཟེར་སེམས་ཀྱིས་གཏིང་ནས་དགའ་དུང་བྱེད། །
ཁོ་བོས་བྱས་ན་ཁྱེད་གཤིས་མ་བཅོས་དྲང་ཚུགས་འདི་ལ་གཞན་གྱིས་འགྲན་དུ་མི་བཟོད་སྙམ། །

ཆེས་མཐའ་མཇུག་གི་མི་སྐད།

༡༡། ནེཌ་མཌ་ཌྲེལ། (Ned Maddrell) སྤྱི་ལོ་༡༨༧༨། ནས་༡༩༧༤ བཞུགས། ཤེས་རྟོགས་བྱུང་གསལ་ལྟར་ཁོང་ནི་མཐའ་མཇུག་གི་མནྶ་ (Manx) སྐད་རིགས་བཤད་མཁན་ཡིན་ལ་གོང་གི་ཌོལ་ལས་ཕན་ཊརེ་ཐ་དང་དུས་མཉམ་ཡིན་པར་བཤད། འོན་ཀྱང་ནེཌ་མ་ཌྲེལ་གྱི་ཐད་ལ་ཡང་འདོད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་འགའ་རེ་ཡོད་པར་གྲགས། གང་ལྟར་ཁོང་ནི་སྐད་རིགས་གཅེས་སྲུང་གི་བགྱི་བ་ལྷུར་ལེན་ནུས་པའི་སྐྱེ་བོ་དམ་པ་ཞིག་ཡིན། སྤྱིར་ཁོ་རང་ཁ་རེག་ནེཤའི་(དབྱིན་ཇིའི་མཚོ་གླིང་ཞིག)ཉ་པ་ཞིག་དང་ཕྱོགས་གང་སར་འགྲུལ་བཞུད་གནང་མཁན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། མི་ཚེའི་མཐའ་མཇུག་གི་ལོ་རབས་ཁ་ཤས་ནང་དུ་ཨེསྶ་ལེའི་ན་གཞོན་སྐད་རིགས་བསྐྱར་གསོ་བའི་དཔུང་ཁག་ལ་མནྶ་སྐད་རིགས་སློབ་འཁྲིད་དང་སྐད་གདངས་ཟིན་ཐོར་བཀོད་པ་སོགས་བྱས་ཏེ་སྐད་རིགས་ཉམས་གསོ་མི་དམན་པ་ཞིག་བྱས་ཡོད་སྟབས། ཁོང་རང་ཉིད་ཀྱི་བྱས་རྗེས་དག་ང་ཚོས་ཅིས་ཀྱང་བསམ་འོས་པ་ཞིག་ཡིན། གང་ལྟང་ཁོང་གྲོངས་རྗེས་སྐད་རིགས་ཉམས་གསོའི་ཐད་དེ་གར་བྷནྶ་ཁོཡིལ་་གྷཱལ་གྷཱ་གྱི་ (Bunscoill Ghaelgagh) ཞེས་པའི་སྔོན་འགྲོ་སློབ་གྲྭ་ཞིག་བཙུགས་ཏེ་མནྶ་ཁོ་ན་སློབ་འཁྲིད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པར་བཤད།

ནུས་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཉི་མོ།

རྒྱལ་ཡོངས་ནུས་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཉིན་མོའི་རྒྱབ་ལྗོངས།
རྒྱལ་ཡོངས་ནུས་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཉིན་མོ་ནི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་མཉམ་ལས་ཀྱིས་འབད་བརྩོན་བརྒྱུད། ནུས་མེད་སྐྱེ་བོ་དག་ལ་ཡང་རང་རང་ལ་དཔོག་པའི་འཇོན་ནུས་རེ་ཡོད་པ་ཁོང་ཚོར་ཉམས་མྱོང་དང་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཚུལ་གསལ་བསྒྲགས་དང་འབྲེལ་ཐོག་མའི་དུས་ཆེན་སྲུང་བརྩི་༡༩༩༢ ལོར་ཞུས་ཡོད། འདི་ནི་འཛམ་གླིང་ནང་གི་ནུས་མེད་སྐྱེ་བོ་དག་ལ་ཐུགས་ཁུར་ཆེ་བཞེས་ཀྱི་བྱ་གཞག་རླབས་ཆེན་ཞིག་དང་ནུས་མེད་སྐྱེ་བོ་དག་གི་ཐད་ལ་དོན་དངོས་ཀྱི་ཤེས་རྟོགས་གསར་པ་གོང་འཕེལ་དུ་གཏོང་ནུས་པ་སྟེ། དཔེར་ན་ནུས་མེད་ཀྱི་སྐྱེ་བོ་ནི་ཆབ་སྲིད་དང་། དཔལ་འབྱོར། རིག་གཞུང་སོགས་སྤྱི་ཚོགས་ཧྲིལ་པོའི་ནང་ཁྱབ་ནས་ཡོད་པ་རེད།
སྤྱིར་ན་འཛམ་གླིང་གི་མི་མང་ཕྲག་ཁྲིག་ཕྱེད་ལས་བརྒལ་བར་ནུས་མེད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཡོད་པ་སྟེ་སེམས་ཁམས་དང་། གཟུགས་ཁམས། ཚོར་ཤེས་མེད་པ་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་ཡོད། ཁོང་ཅག་ས་ཕྱོགས་ཡུལ་གྲུ་གང་ཞིག་ཏུ་ཡོད་ཀྱང་རུང་ནུས་ཤུགས་ཀྱིས་མ་འདང་བ་འམ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གཅད་མཚམས་འོག་ནས་འགུལ་ས་མེད་པའི་གནས་སྟངས་ཚབས་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཡོད། འོན་ཀྱང་འདས་པའི་ལོ་རབས་གཉིས་ཀྱི་རིང་ནུས་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཐད་ལ་ལྟ་ཚུལ་གསར་པ་བྱུང་ཡོད་པ་སྟེ། གཅིག་༡༩༨༡ ལོར་རྒྱལ་ཡོངས་ལོ་འཁོར་ནུས་མེད་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཚོགས་ཏེ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད། གཉིས། ༡༩༨༣ ནས་༡༩༩༢ བར་གྱི་རྒྱལ་ཡོངས་ལོ་རབས་ནུས་མེད་ལྷན་ཚོགས་འཚོགས་ཐོག་ནུས་མེད་སྐྱེ་བོ་དག་ལ་ཡང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལས་གནས་སོགས་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཐོབ་ཐང་དགོས་སྐོར་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད། །
མདོ་དོན་ལོ་རེའི་ཕྱི་ཟླ་༡༢། ཚེས་༣ ཉིན་པོ་དུས་ཆེན་སྲུང་བརྩི་ཞུ་བཞིན་པ་ལྟར་ཁོ་བོས་ཀྱང་ང་ཚོ་བོད་ཡིག་ཀློག་མཁན་ཚོར་སྐལ་བ་མ་ཆད་ཙམ་དུས་བྲིས།

ཆེས་མཐའ་མཇུག་གི་མི་སྐད།

དེང་སང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་ཤེས་ཡོན་ཚན་པས་ (UNESCO) འཛམ་གླིང་ཉེན་ལྡན་སྐད་རིགས་ཁག་གློག་རྡུལ་གཅད་ཁྲའི་ནང་དུ་བཏོན་གསལ། དེང་གི་སྐད་རིགས་ ༦༥༠༠ ནང་གི་ཕྱེད་ཀ་ཙམ་ཉེན་ལྡན་སྐད་རིགས་ཀྱི་གནས་སུ་གྱར་ཡོད་ཅིང་དེ་དག་རྒྱལ་ཁབ་མ་འཇིགས་པའི་སྔོན་ནས་སྐད་རིགས་བརླག་འགྲོ་རྒྱུའི་སྔོན་དཔག་གནང་ཡོད། སྤྱིར་སྐད་རིགས་ ༡༠༠ ཙམ་རྦད་དེ་རྩ་མེད་སོང་ཚར་ཡོད་ལ་དེ་དག་ལས་ཁག་གཅིག་ལ་བརླགས་ཤུལ་གསལ་པོ་ཡང་མེད་མོད་ཁག་གཅིག་ལ་སྒྲ་འཇུག་དང། བརྙན་ཕབ། ཟིན་ཐོར་བཀོད་པ་སོགས་གཞི་བྱས་ཏེ་མཇུག་མཐའི་ཕ་སྐད་སྨྲ་བ་པོ་སུ་ཡིན་པ་ང་ཚོས་ཏན་ཏན་གསལ་པོ་ཤེས་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། དེས་ན་ཤི་ཟིན་པའི་སྐད་རིགས་བརྒྱ་ཕྲག་ལས་མཇུག་མཐའི་ཕ་སྐད་སྨྲ་བ་པོ་བཅུ་གཉིས་རིམ་པ་བཞིན་ལུགས་ལྡོག་ཏུ་བཀོད་ན།

༡༢༽  ཌོལ་ལས་ཕེན་ཊརེ་ཐ་ (Dolly Pentreath (bap. 16 May 1692 – 26 December 1777) ནི་སྤྱི་ལོ་ ༡༧༧༧ ལོར་གཤེགས་ཟིན། ཁོང་ནི་ཁོར་ནི་ཤི་ (traditional Cornish) ཡི་མཇུག་མཐའི་ཕ་སྐད་སྨྲ་བ་པོ་ཡིན་པ་དང་དུས་ཚོད་ཀྱང་ཁོང་མོའི་དུར་རྡོ་ལས་གསལ་ཞིང་དུར་རྡོ་ད་རུང་གནས་ཡོད། སྤྱིར་ཁོང་མོ་ན་གཞོན་སྐབས་གཞི་ནས་དབྱིན་ཇི་བསླབས་པ་ཡིན་ལ་ཁོང་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་སྐད་ལ་དུང་ཞེན་ཆེ་བའི་ཆེས་མཐའ་མཇུག་གི་ཚིག་གཅིག་སྟེ་“མེ་ ནེ་ ཝིདན་ སེའོ་སེལ་ སའོཛ་ནེཀ་” སྟེ། (Me ne vidn cewsel Sawznek!) སྟེ། “ངས་དབྱིན་སྐད་བཤད་འདོད་མེད་”ཅེས་གསུངས་ཡོད། ཤེས་གསལ་ལྟར་ན་མོས་རྒྱུན་པར་གང་སག་ལས་དུ་བ་འཐེན་ཞིང་མ་རངས་པའི་སྐད་ཆ་བཤད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་ཁག་གཅིག་གིས་གདོན་འདྲེའི་རིགས་ཡིན་པར་བསམ་གྱི་ཡོད་ཟེར། ལོ་རྒྱུས་བཤད་སྲོལ་ལ་རྩོད་རྙོག་ཡོད་པ་སྟེ། འགའ་རེས་“ཁོར་ནི་ཤིའི་”མཇུག་མཐའི་ཕ་སྐད་སྨྲ་བ་པོ་སྐྱེས་མ་ཌོལ་ལས་འདི་ཉིད་ཡིན་ཚུལ་དང་། ཕྱོགས་གཞན་པས་ ༡༨༩༠ ལོར་གཤེགས་ཟིན་པའི་འཇོན་ཌ་ཝེས་ (John David) ཡིན་པར་བརྩི་བ་དང་། ཡང་གཞན་པ་འགས་ནི་དོན་དངོས་ཐོག་“ཁོར་ནི་ཤི་”ཡི་སྐད་རིགས་ད་རུང་རྦད་དེ་ཤི་མེད་པར་བཤད། འོན་ཀྱང་ཕྱིས་སུ་སྐད་རིགས་བསྐྱར་གསོ་ལམ་ལྷོང་གང་འཚམས་བྱུང་ཏེ་ ༢༠༠༠ དང་ ༢༠༠༨ སོ་སོར་ཡོ་རོབ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ནང་དུ་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད་ཟེར། 

༡༡༽